Jodła to iglaste drzewo, które może bardzo zróżnicowane formy i może dlatego jest tak atrakcyjne pod względem dekoracyjnym. Czym charakteryzuje się jodła pospolita? Poznaj bogactwo gatunków i odmian, które z powodzeniem można posadzić w ogrodzie.
Jodły to cenne drzewa, choć odznaczają się dość powolnym wzrostem. Wygląda bardzo dekoracyjnie, jeśli chodzi o kształt i pokrój i dlatego często wybierana jest np. na świąteczne drzewko w Boże Narodzenie. Do najbardziej nietypowych elementów należą tutaj kwiaty. Szyszki jodły rosną pionowo do góry i są wydłużone. Kiedy stają się dojrzałe, rozpadają się jeszcze na drzewie. Dlaczego jodły tak chętnie sadzi się w parkach czy ogrodach? Ile metrów wysokości mogą osiągać?
Jodła – co to za drzewo i gdzie występuje?
Na całym świecie naliczono 40 odmian tego rodzaju. Naturalnie spotkać ją można na wyżynach i w obszarach górskich w środkowej i południowej Europie. Jeśli chodzi natomiast o niziny, jodła porasta je tylko w Polsce i we Francji. Na stałe wpisała się w krajobraz takich pasm, jak Pireneje, Alpy, Wogezy, Karpaty, Sudety czy Góry Dynarskie.
Jodła w Polsce
Na terenie naszego kraju jodły licznie występują na południu, głównie we wspomnianych Karpatach i Sudetach, ale także w Górach Świętokrzyskich i w rejonie Roztocza. Powstają zarówno czyste drzewostany obejmujące wyłącznie ten gatunek, jak i lasy mieszane, w których jodła łączy się z bukiem pospolitym czy świerkiem. Jeśli chodzi o znane miejsca, w których występuje jodła, wskazać można na okazale lasy jodłowe w Tatrach, w Dolinie Strążyskiej czy Dolinie Białego. Znana jest także puszcza jodłowa w Górach Świętokrzyskich.
Najpopularniejsze gatunki jodły – wymagania uprawowe
Właściwie każda odmiana jodły dobrze znosi cień, ale nie będzie przeszkadzać jej dobre nasłonecznienie czy stanowisko półcieniste. Wymaga jednak dość konkretnych warunków, jeśli chodzi o podłoże. By drzewo pięknie wzrastało, konieczna jest żyzna gleba, świeża, a sama jodła musi rosnąć w niej dostatecznie głęboko. Gatunek ten potrzebuje także dość wysokiej wilgotności powietrza.
Jodła źle rośnie w podłożach o słabej przepuszczalności, zbyt suchych i piaskowych. Zdecydowanie bardziej woli ziemię krzemionkową i ubogą w wapno. Jeśli zdecydujesz się na samodzielną uprawę jodły, pamiętaj, by unikać gleb podmokłych i bagiennych. Niestety te drzewa iglaste są mało odporne na niskie temperatury i nie przepadają za zanieczyszczonym powietrzem.
Jodła pospolita, jodła hiszpańska, jodła kaukaska i inne. Cechy charakterystyczne gatunku
Jodły to drzewa zimozielone o igłach przypominających długie szpilki. Potrafi osiągać nawet 50 m wysokości. Młode okazy mają stożkowatą koronę, która z wiekiem staje się bardziej walcowata i ugałęziona raczej luźno. Na górze powstaje spłaszczony wierzchołek, który popularnie nazywa się bocianim gniazdem.
Wygląd i pokrój
Jodły mają prosty, stabilny pień, a jej korony układają się na okółkach. Kora na młodych drzewach jest biało-szara, natomiast z biegiem lat zaczyna ona pękać, a na jej powierzchni powstają tarczkowate płytki.
Igły jodłowe osiągają długość maksymalnie 30 milimetrów i są płaskie oraz zaokrąglone na końcach. Zbierają się w boczne, dwustronne grzebienie. W górnych częściach pędów igły są ostre i nastroszone. Ich nasady zwężają się i skręcają, kończąc się niewielką stopką o długości 25 milimetrów.
Kwiaty
Jodły to drzewa jednopienne, co oznacza, że w obrębie jednego okazu powstają zarówno kwiaty męskie, jak i żeńskie. Te ostatnie tworzą zielone, małe szyszki o licznych łuskach i znajdują się zwykle w górnych partiach korony. Z kolei kwiaty męskie to szyszki o wałkowatym kształcie, licznie wyrastają w kątach igieł i można je dostrzec w dolnych częściach drzewa.
Szyszki
Szyszki mają kształt walcowaty i kolor zielony. Są długie na 14 centymetrów i grube na ok. 5 centymetrów. Co charakterystyczne, wzniesione są pionowo i znajdują się na górnych gałązkach. Z wiekiem zmieniają barwę na brązową. Kiedy całkowicie dojrzeją, rozsypują się, a na gałęzi pozostaje jedynie ich oś (trzpień).
System korzeniowy
Jodła ma głęboko osadzony i dobrze rozwinięty system korzeni. Składa się na niego korzeń palowy, a także kilka korzeni bocznych.
Najbardziej znane gatunki i odmiany jodły
Do najpopularniejszych jodeł występujących na świecie można zaliczyć:
- jodłę szlachetną (Glauca);
- jodłę grecką (Abies cephalonica);
- jodłę górską (Abies lasiocarpa);
- jodłę olbrzymią (Abies grandis);
- jodłę koreańską (Abies koreana);
- jodłę balsamiczną (Abies balsamea);
- jodłę kalifornijską (Abies concolor);
- jodłę kaukaską (Abies nordmanniana).
Uprawa jodły w ogrodzie
Jeśli chciałbyś wzbogacić swój ogród o jodłę, powinieneś dobrze zastanowić się nad wyborem konkretnej odmiany, która dobrze odnajdzie się w ograniczonej przestrzeni. Do tych najczęściej spotykanych w ogrodach zalicza się:
- jodłę kalifornijską – to odmiana karłowa, którą zobaczyć można w niewielkich ogródkach albo na skalniakach. Ma krótkie igły niebieskozielonej barwy. Jej wzrost jest dość powolny, ale za to odznacza się wysoką odpornością na mrozy;
- jodłę kaukaską – ta odmiana najbardziej nadaje się na rabaty, do ogrodów skalnych i do pojemników. Ta odmiana także rośnie wolno, posiada spłaszczony i nieregularny pokrój. Znosi niskie temperatury, a najlepiej rozwija się na stanowisku dobrze nasłonecznionym;
- jodłę koreańską – dekoracyjna odmiana z bardzo ozdobnymi szyszkami. Jej pokrój jest regularny i zwarty, a igły szaroniebieskie. Może rosnąć samotnie, ale także w ogrodzie, w towarzystwie innych roślin.
Sadzonki jodły – najlepsza pora na sadzenie
Samodzielnie sadzenie jodły nie sprawia większych trudności. Jeśli zdecydujesz się na uprawę w pojemniku, czynność tę możesz przeprowadzać przez cały rok. Sadzonki umieszczone w ziemi latem należy podlewać regularnie. Jodłę można posadzić także w gruncie, obok innych roślin, wśród których także będzie stanowić efektowną ozdobę. W pierwszych latach życia drzewa należy zapewnić jej odpowiednie zacienienie. Później może rosnąć na stanowisku półcienistym. Warto zadbać o specjalne podłoże dla roślin iglastych.
Wszystkie rośliny iglaste rosnące obok siebie zawsze walczą o jak największą ilość światła. Z tego powodu należy zadbać o odpowiedni odstęp między nimi na etapie sadzenia. Dzięki temu drzewa osiągną atrakcyjny, regularny pokrój. Jodły powinno się sadzić w odległości ok. 2 metrów od siebie. Nie ma obowiązku nawożenia poszczególnych odmian jodły, jednak jak każda roślina, dobrze reaguje ona na dodatkowe składniki odżywcze dostarczane jej w trakcie uprawy. Jeśli masz taki zamiar, możesz raz lub dwa razy w roku zastosować nawóz uniwersalny lub specjalny dla roślin iglastych.
Jodła to piękne, okazałe drzewo z rodziny sosnowatych, które jednak odznacza się dość powolnym tempem wzrostu. Osiąga zwykle ok. 3 metrów wysokości w pierwszych dziesięciu latach życia. Warto wybrać konkretną odmianę do swojego ogrodu, by nadać mu jeszcze większych walorów dekoracyjnych.
