Serdecznik pospolity to gatunek ziela z rodziny jasnotowatych. Chociaż prezentuje się niepozornie, w jej wnętrzu skrywa się mnóstwo składników, które mają bardzo pozytywny wpływ na nasze zdrowie. Ponadto roślina jest bardzo łatwa w uprawie, dzięki czemu coraz więcej osób hoduje ją na swoich prywatnych posesjach i suszy, aby później wykorzystać przy różnych dolegliwościach. Jeżeli i ty zastanawiasz się nad uprawą serdecznika, zapoznaj się z naszym poniższym tekstem. Omawiamy w nim morfologię i biologię rośliny, a także sposób jej uprawy, pielęgnacji i, co najważniejsze, w przypadku jakich schorzeń można ją stosować.
Morfologia i biologia serdecznika lekarskiego
Serdecznik pospolity (łac. Leonurus cardiaca), zwany także Lwim sercem, pochodzi z obszaru Europy i Turcji. Obecnie jest gatunkiem pospolitym także na terenie Ameryki Północnej, niektórych obszarach Ameryki Południowej oraz Australii.
Serdecznik osiąga wysokość od 30 do 150 cm. Z kłącza wyrastają owłosione, podłużnie prążkowane czterokanciaste łodygi. Dolne liście serdecznika mają jajowatokolisty kształt, są 3-5 klapowe, nieregularnie ząbkowane. Górne liście natomiast są trójdzielne, o lancetowatym kształcie, pikowanych brzegach oraz klinowatej nasadzie. Liście, podobnie jak cały serdecznik, są owłosione. Serdecznik posiada drobne kwiaty, występujące zarówno na pędzie, jak i jego rozgałęzieniach. Górna warga jest różowa, warga dolna purpurowo-biała z żółtym odcieniem i czerwonymi cętkami. Owoce serdecznika pospolitego mają formę rozłupek.
Ziele jest rośliną miododajną, rozmnażaną dzięki zwierzętom. Warto wiedzieć, że serdecznik wydziela lekki, ale i niezbyt przyjemny zapach.
Uprawa i pielęgnacja Leonurus cardiaca
Uprawa serdecznika jest niewymagająca; poradzą sobie z nią nawet osoby zajmujące się ogrodnictwem amatorsko. Preferuje głównie gleby próchniczne oraz wapienne, jednak wyrośnie na niemal każdym podłożu. Należy zapewnić jej wysoką temperaturę i dużą ilość wilgoci. Dzięki temu ta miododajna roślina będzie wytwarzała więcej nektaru. Serdecznik pospolity wykazuje bardzo dużą tolerancję na niesprzyjające warunki.
Uprawa serdecznika pospolitego w swoim ogrodzie wymaga pewnej dozy cierpliwości. Nasiona sieje się na zimę albo wiosnę, na głębokość do 1,5 cm. Kiełkowanie rośliny trwa ok. 2 lata. Bylinę można rozmnożyć poprzez sadzonki. Umieszcza się je wówczas w ziemi, zachowując ok. 30-40 cm odległości od siebie. Serdecznika można również rozmnożyć przez sadzonki, umieszczając je w ziemi, w odległości ok. 25-40 cm od siebie.
Chociaż serdecznik dobrze adaptuje się do panujących warunków, należy pamiętać, że długie okresy suszy mu nie służą. Należy go zatem regularnie nawadniać. Ponadto radzi się, aby gleba wokół rośliny była spulchniana, a pojawiające się w pobliżu chwasty, usuwane. Zalecane jest również stosowanie nawozów bogatych w fosfor i azot.
Kiedy zbierać serdecznik lekarski?
Serdecznik pospolity był znany ze swoich prozdrowotnych właściwości już od starożytnych czasów. Stosowało się go przede wszystkim w medycynie chińskiej; z czasem wiedza o jego właściwościach zawędrowała do Europy Środkowej oraz Zachodniej, gdzie była wykorzystywana już od średniowiecza.
Zbieranie ziela serdecznika lekarskiego powinno się odbywać pod koniec kwitnienia rośliny, uważając na egzemplarze, które są pokryte substancją przypominającą mąkę (jest to mączniak prawdziwy). Jego suszenie powinno się odbywać w zacienionym i przewiewnym pomieszczeniu, w którym temperatura wynosi <35 stopni Celsjusza. Następnie odrzuca się grubsze łodygi.
Składniki zawarte w serdeczniku lekarskim
Ziele serdecznika pospolitego zawiera takie składniki jak:
- garbniki;
- alkaloidy;
- cholinę trójterpeny;
- glikozydy dwuterpenowe (marubinę);
- glikozydy irydoidowe;
- glikozydy butadienolidowe;
- flawonoidy;
- sitosterole;
- kwasy organiczne;
- sole mineralne;
- olejki eteryczne.
Właściwości serdecznika pospolitego
To, co wyróżnia serdecznik i sprawia, że wiele osób nadal chętnie stosuje go jako prozdrowotne ziele, zalicza się m.in.:
- działanie przeciwskurczowe;
- pomoc w dolegliwościach układu nerwowego (działanie uspokajające);
- pomoc w dolegliwościach sercowo-naczyniowych;
- obniżanie ciśnienia krwi;
- pomoc w dolegliwościach układu pokarmowego;
- łagodzenie objawów menopauzy;
- pomoc przy bolesnych miesiączkach;
- działanie przeciwzapalne.
Zastosowanie ziela serdecznika pospolitego
Zastosowanie zewnętrzne
Ze względu na przeciwzapalne właściwości serdecznika lekarskiego, napary z ziela można stosować w przypadku ran, oparzeń i innych uszkodzeń skóry. Serdecznik nie tylko łagodzi objawy, ale dodatkowo przyspiesza gojenie.
Zastosowanie wewnętrzne
Ziele serdecznika pospolitego jest wykorzystywane w przypadku problemów ze strony układu naczyniowo-sercowego, do których należą m.in.:
- kołatanie;
- przyspieszone bicie serca;
- osłabienie mięśnia sercowego;
- nadciśnienie.
Oprócz tego serdecznik doskonale sprawdza się jako lek uspokajający. W przypadku doświadczania objawów niepokoju, nadmiernego napięcia, bezsenności lub przedłużającego się lęku, warto przyjmować napary z ziela.
Serdecznik posiada także działanie moczopędne, dlatego poleca się jego stosowanie podczas zaburzeń ze strony układu wydalniczego. Ta roślina lecznicza sprawdza się również w przypadku różnorodnych nieprzyjemności związanych z układem trawiennym. W przypadku skurczy mięśni gładkich, bólu brzucha, wzdęć, zaparć, biegunek czy zaburzeń łaknienia, zdecydowanie warto skorzystać z dobroczynnego działania serdecznika pospolitego.
Lwie serce to także lek idealny do stosowania podczas problemów natury kobiecej, takich jak bolesne miesiączkowanie albo nieprzyjemne objawy menopauzy (zmęczenie, poddenerwowanie, histeria, napady płaczu itp.).
Przeciwwskazania do stosowania
Chociaż chwilowo nie wykazano, aby serdecznik lekarski powodował niepożądane skutki uboczne, w przypadku chęci zastosowania go przez kobiety ciężarne i karmiące piersią, zalecana jest ostrożność i stały dozór lekarza prowadzącego.
Przygotowanie naparu z serdecznika lekarskiego
Przygotowanie naparu nie jest trudne, szczególnie po zebraniu ziela i odpowiednim jego wysuszeniu. Do naparu należy przygotować łyżeczkę suszonego zioła, ok. 150 ml wrzącej wody, szklankę oraz talerzyk lub spodek.
- Nasyp serdecznik do szklanki.
- Zalej gorącą wodą.
- Przykryj szklankę talerzem lub spodkiem, tak, aby zioło mogło się zaparzyć.
- Odstaw napar na ok. 20 minut, a następnie wypij.
- Napar z serdecznika pospolitego można pić do 4 razy dziennie, wypijając na raz ok. 1/4 szklanki.
Pamiętaj, aby przed spożyciem takiego napoju, skonsultować się ze swoim lekarzem.
Serdecznik pospolity – podsumowanie
Serdecznik to niezwykła roślina. Nie tylko jest bardzo łatwa w uprawie, ale przede wszystkim posiada właściwości, które można wykorzystać przy bardzo różnorodnych dolegliwościach. Szerokie zastosowanie Lwiego serca jest doceniane nie tylko w ludowości, bowiem i lekarze medycyny również polecają go niektórym pacjentom. Pamiętaj, aby przed zebraniem i zażyciem serdecznika w jakiejkolwiek postaci, odbyć konsultację u specjalisty.
