Marzanka wonna jest miododajną i cenną rośliną leczniczą, o bardzo szerokim zastosowaniu. W ogrodzie pełni funkcję ozdobną, jednak może być także wykorzystywana w lecznictwie i kosmetyce, a nawet w przemyśle alkoholowym. Jeżeli zastanawiasz się nad uprawą rośliny w swoim ogrodzie, koniecznie zapoznaj się z poniższym tekstem. Poruszamy w nim temat wymagań marzanki wonnej oraz jej licznych właściwości i zastosowań.
Marzanka wonna – opis rośliny
Marzanka wodna (łac. Galium odoratum), zwyczajowo określana jako przytulia wonna, barsznica, barwica, tabaka leśna, to gatunek wieloletniej rośliny z rodziny marzanowatych. Można się na nią natknąć na terenie niemal całej Europy oraz Azji. W Polsce występuje na obszarach nizinnych, w zacienionych lasach liściastych.
Przytulia wonna dorasta do około 15 cm wysokości, chociaż zdarzają się egzemplarze 30 cm. Tworzy delikatne, pokładające się pędy. Marzanka ma cienkie łodyżki, które porastają szorstkie liście. Przyjmują one ciemnozieloną barwę i lancetowaty kształt; są zebrane w okółkach. Co ciekawe, owe liście wydzielają bardzo ładny zapach, przypominający świeże siano; staje się on dużo intensywniejszy po wysuszeniu roślinny. Za ów zapach odpowiada kumaryna. Okres kwitnienia przytulii wonnej przypada na kwiecień, maj i czerwiec; wówczas bylina pokrywa się drobnymi białymi kwiatami, które zebrane są w luźne szczytowe podbaldachy.
Przytulia wonna – jak ją uprawiać?
Marzankę wonną wysiewa się zazwyczaj z nasion, chociaż możliwe jest także posadzenie rośliny z gotowych sadzonek. Bardzo ważne jest zapewnienie jej zacienionego stanowiska i wilgotnej, próchnicznej, żyznej gleby. Marzanka niezbyt dobrze znosi suszę, dlatego podczas wyjątkowo gorących, bezopadowych miesięcy należy zapewniać się jej regularne dostęp do wody.
Właściwości lecznicze marzanki wonnej
Surowcem leczniczym marzanki wonnej Jest suszone ziele. Zawiera ono takie składniki jak:
- flawonoidy;
- kumaryna;
- garbniki i glikozydy;
- kwasy organiczne;
- sole mineralne;
- polifenolokwasy;
- witamina C;
- związki gorczycowe.
Ziele marzanki wonnej należy pozyskiwać w początkowej fazie kwitnienia. Suszenie odbywa się w zacienionym i przewiewnym miejscu; po procesie ziele przybiera ciemnozieloną albo nawet czarną barwę.
Marzanka wonna znana jest jako roślina lecznicza od dawna. Niegdyś stosowano ją w celu leczenia takich schorzeń jak hemoroidy, kamica moczowa, reumatyzm, choroby wątroby czy choroby weneryczne. Obecnie znana jest przede wszystkim jako środek przeciwzapalny, przeciwskurczowy, przeciwbakteryjny, uspokajający i moczopędny. Stanowi ona również składnik niektórych leków homeopatycznych. Zastosowanie wewnętrzne marzanki wonnej poleca się w przypadku wystąpienia takich problemów jak:
- zastoje żylne;
- żylaki nóg, podudzi oraz odbytu;
- zaburzenia krążenia obwodowego;
- stany skurczowe dróg moczowych oraz jelit;
- nieżyty przewodu pokarmowego oraz jelit;
- zaburzenia snu;
- nerwica;
- nadmierne pobudzenie;
- wysokie ciśnienie tętnicze krwi;
- migreny;
- choroby reumatyczne;
- nieżyt układu oddechowego, zapalenie płuc.
Marzanka wonna może być używana również zewnętrznie. Napary na bazie marzanki mogą być wykorzystywane w zmienionych chorobowo miejscach na skórze. Zaleca się jej stosowanie w przypadku np. wyprysków, stanów zapalnych oraz ropiejących ran.
Czy marzanka może być trująca?
Ze względu na zawartość kumaryny, która wynosi około 1% suchej masy, ziele marzanki można zaliczyć do roślin o właściwościach trujących. Dlatego też jej spożycie musi być umiarkowane; nie powinno się przekraczać 1 g ziela dziennie. Ponadto warto pamiętać, że po ok. 3 tygodniach codziennego stosowania marzanki należy zrobić dwutygodniową przerwę. Jeżeli po spożyciu ziela odczuwasz nudności, doświadczasz wymiotów lub bólu brzucha i głowy, oznacza to, że dzienna dawka była zbyt wysoka.
Jak przygotować napar oraz syrop z marzanki wonnej?
Przygotowanie naparu z marzanki jest bardzo proste. Wystarczy przygotować łyżeczkę surowca zielarskiego, szklankę oraz wrzącą wodę. Marzenka zalej wrzątkiem i odstaw (pod przykryciem) na około 20 minut tak, aby mogła się zaparzyć. Po upływie czasu przecedź napar i pij 5 razy dziennie po 500 ml.
Przygotowanie syropu z marzanki wonnej jest nieco bardziej kłopotliwe i czasochłonne. Przygotuj liście z dużego pęczka marzanki, 400 g cukru, 4 łyżki soku z cytryny i 300 ml wody. Wszystkie składniki włóż do garnka i gotuj na małym ogniu. Miksturę odstaw na 24 godziny do naciągnięcia. Następnie ponownie ją ugotuj i przelej gotowy syrop do butelek. Pamiętaj, że można go spożyć w przeciągu 4 tygodni
Marzanka wonna – podsumowanie
Jak widać marzanka wonna wykazuje wiele prozdrowotnych właściwości. Warto zatem mieć ją w swoim ogrodzie, aby móc w razie potrzeby z niej korzystać.
