Ziołolecznictwo jest działem medycyny niekonwencjonalnej, które istnieje od tysięcy lat. Fitoterapia zakłada wykorzystywanie w celach leczniczych przeróżnych roślin. Substancje znajdujące się w danych gatunkach są pomocne przy wielu schorzeniach i dolegliwościach. Zioła znajdują też zastosowanie w farmaceutyce – wiele z nich jest stosowanych przy produkcji leków i suplementów diety. Jednym z gatunków roślin o prozdrowotnych właściwościach jest mierznica czarna (Ballota nigra L). Ziele rośliny może być aplikowane zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie. Poznaj możliwe zastosowania byliny!
Mierznica czarna (z łac. Ballota nigra L) – opis ogólny
Mierznica czarna należy do rodziny jasnotowatych (Lamiaceae Lindl.). Naturalnym środowiskiem występowania byliny jest Afryka Północna (Algieria, Tunezja i Maroko) oraz prawie cały obszar Europy. Można ją spotkać również w Ameryce Północnej, centralnej Azji oraz na Bliskim Wschodzie. Rośnie także w Polsce i jest w naszym kraju uznawana za archeofit, czyli gatunek rośliny obcego pochodzenia. Mierznica jest rośliną ruderalną. Porasta przede wszystkim przydroża. Występuje także na polach uprawnych jako chwast. Ziele roślinne mierznicy cenione jest ze względu na właściwości sprzyjające ludzkiemu zdrowiu.
Morfologia byliny
Mierznica czarna posiada łodygę owłosioną, wyraźnie czterokanciastą, podłużnie prążkowaną o barwie ciemnozielonej lub czerwonawobrunatnej. Nakrzyżległe liście są szarawozielone. Blaszka liści jest ogonkowa, jajowata lub okrągła o szerokości od 2 do 4 cm. Liście charakteryzują się nieregularnie karbowanym brzegiem i licznymi białawymi włoskami. Kwiaty grzbieciste są zebrane w gęste nibyokółki w kątach liści na wyraźnych szypułkach. Kielich kwiatów jest owłosiony i rurkowato-lejkowaty. Korona kwiatów ma zwykle jasnoróżowy lub różowo-liliowy kolor i długość 13-17 mm, a jej górna warga jest częściowo owłosiona.
Uprawa mierznicy czarnej
Uprawa byliny nie jest skomplikowana. Wysiew nasion powinien nastąpić jesienią. Wiosną można wysiać nasiona do inspektów. Pierwsze wschody zauważalne są po około 3-6 tygodniach. Na miejsce stałe mierznicę należy przesadzić latem lub jesienią. Bylina preferuje gleby lekkie, wapienne o odczynie alkalicznym. Podłoże powinno być wilgotne. Roślina poradzi sobie na stanowisku zarówno słonecznym, jak i cienistym.
Gdzie występuje mierznica czarna?
Mierznica czarna występuje powszechnie w niemal całej Europie, Afryce Północnej, Ameryce Północnej, centralnej Azji i na Bliskim Wschodzie. Jednak w naszym kraju również można spotkać ten gatunek. W Polsce mierznica upodobała sobie przede wszystkim tereny niżowe (pas nizin między Morzem Bałtyckim a Sudetami) i rośnie w zaroślach, przychaciach oraz przydrożach.
Właściwości rośliny
Mierznica czarna jest gatunkiem dość pospolitym. Jej właściwości prozdrowotne wynikają z bogactwa składników, takich jak:
- fenylopropaniody;
- glikozydy;
- kwas jabłkowy;
- flawonoidy.
W medycynie ludowej surowiec (ziele mierznicy czarnej – z łac. Ballotae nigrae herba) wykorzystywany był jako środek uspokajający i żółciopędny. Surowcem są wysuszone, kwitnące szczyty pędów. Roślina wykazuje działanie przeciwbólowe oraz napotne. Można ją stosować zewnętrznie w formie intraktów, odwarów i naparów oraz zewnętrznie jako okłady i kompresy.
Mierznica czarna – zastosowanie
Herbatka z ususzonej mierznicy polecana jest w dolegliwościach nerwicowych i psychicznych. Świetnie sprawdzi się w przypadku:
- depresji;
- stanów lękowych;
- neurastenii;
- bezsenności;
- ogólnego wyczerpania psychicznego.
Ze względu na działanie napotne jest również doskonałym lekiem przy przeziębieniu i grypie. Przynosi również ulgę podczas migreny. Aby przygotować napar, wystarczy 1 łyżeczkę rozdrobnionego suszu zalać 1 szklanką wrzątku i parzyć pod przykryciem 15-20 minut. Następnie wywar należy przecedzić. Napar można pić nawet 3 razy dziennie po pół szklanki.
Mierznica czarna jest rośliną znaną od wielu lat. Jest ceniona za swoje korzystne dla ludzkiego zdrowia właściwości. Mierznica korzystnie wpływa na cały układ nerwowy, dlatego warto wprowadzić ją do swojej diety. Uprawa byliny nie powinna przysporzyć większych trudności.
