Zapamiętaj!
- Wrotycz to powszechna w Polsce bylina, spotykana jako chwast i uprawiana jako zioło
- Jego kwiat ma właściwości lecznicze, m.in. antybakteryjne, przeciwbólowe i regulujące metabolizm
- Łatwo go jednak przedawkować i się zatruć – nie stosuj go wewnętrznie bez konsultacji z lekarzem⚠️
- Zapach wrotyczu odstrasza komary, mrówki, muchy i kleszcze ❌
- To ekspansywna roślina, której rozrastanie trzeba kontrolować
- Nie wymaga prawie niczego poza słonecznym stanowiskiem i przepuszczalną glebą ☀️
- Możesz go rozmnożyć wczesną wiosną przez podział kępy – zakwitnie w tym samym sezonie
Mimo tego, że wrotycz rośnie pospolicie w Polsce, to warto go posadzić w swoim ogrodzie. Jego silny zapach skutecznie odstrasza komary, mrówki i kleszcze. Będzie on też świetną dekoracją. Sprawdź, jak wygląda uprawa wrotyczu.
Jak wygląda wrotycz pospolity?
Wrotycz pospolity (Tanacetum vulgare) jest byliną należącą do rodziny astrowatych. W Polsce jest często spotykany. Uważa się go za chwast, ale jest też zaliczany do ziół.
Wrotycz ma silne i sztywne łodygi, które osiągają do 1,5 m wysokości. Jego liście są skrętoległe, duże, pierzastosieczne. Charakteryzuje się on żółtymi kwiatami oraz wzniesionym pokrojem. Roślina wytwarza kwiatostany w formie koszyczków. Na uwagę zasługuje także jej intensywny zapach.
Jakie wymagania uprawne ma wrotycz?
Wrotycz jest łatwy w uprawie. Nie należy do wymagających roślin. Jeśli jednak chcesz korzystać z jego właściwości, to warto dowiedzieć się, jakie zapewnić mu warunki.
| stanowisko | słoneczne |
| gleba | przepuszczalna, sucha, piaszczysta |
| odczyn podłoża | lekko kwaśny lub kwaśny |
| mrozoodporność | wrotycz jest całkowicie odporny na mróz, nie musisz go okrywać na zimę |
Tanacetum vulgare jest rośliną ekspansywną. Z tego powodu stale nadzoruj jego rozrastanie, aby nie zdominował otaczających go, słabszych gatunków.
Wrotycz – nasiona czy sadzonki. W jaki sposób rozmnażać tę roślinę?
Ta roślina bardzo łatwo się rozmnaża poprzez:
- wysiew nasion wrotyczu;
- podział rozrośniętej kępy.
Najlepszym okresem na rozmnażanie jest wczesna wiosna. Robiąc to w tym czasie, będziesz mógł cieszyć się z kwitnącym okazem jeszcze w tym samym sezonie.
Gdzie kupić sadzonki lub nasiona? Jaka jest ich cena?
Sadzonki i nasiona znajdziesz w sklepie ogrodniczym stacjonarnym lub internetowym. Cena sadzonki wynosi około 10 zł, a paczka nasion (300 sztuk) kosztuje około 3 zł.
Kwiat wrotyczu – czym się charakteryzuje ta część rośliny?
Gatunek ten nie jest w całości wykorzystywany w medycynie. To kwiat wrotyczu odpowiada za lecznicze właściwości rośliny, dlatego jest surowcem farmaceutycznym. Zawiera olejek eteryczny w stężeniu około 1,5%. Głównymi składnikami, które wpływają na takie wykorzystanie wrotyczu, są związek tujon i jego izomery. Oprócz niego w olejku eterycznym znajdują się również flawonoidy, związki mineralne i goryczowe.
Okres kwitnienia, zbiór i suszenie wrotyczu
Roślina kwitnie od czerwca do września. Wrotycz pospolity może być zbierany:
- przed kwitnieniem – w przypadku ziela i liści;
- w trakcie kwitnienia – z oczywistych względów przede wszystkim kwiaty.
Wszystkie części rośliny suszyć można przy pomocy suszarki do owoców lub wieszając je w chłodnym, suchym i przewiewnym pomieszczeniu.
Działanie lecznicze wrotyczu
Lecznicze działanie wrotyczu znane jest już od bardzo dawna. Do najpopularniejszych właściwości tej rośliny zaliczyć możemy między innymi:
- zwalczanie pasożytów;
- łagodzenie bólu menstruacyjnego, jak i wywoływanie miesiączki;
- pobudzanie wydzielania śluzu, który chroni żołądek;
- działanie przeciwbólowe, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybiczne;
- regulowanie przemiany materii;
- działanie uspokajające, odkażające, przeciwalergiczne;
- zwalczanie bólów reumatycznych;
- wspomaganie leczenia stanów zapalnych skóry, trądziku i ropni.
Warto podkreślić, że samodzielne leczenie wewnętrznych chorób za pomocą wrotycza jest odradzane. Łatwo można go przedawkować, co może wiązać się z poważnym zagrożeniem zdrowia, a nawet życia.
Ciekawostki z historii
W średniowieczu wrotycz stosowano jako przyprawę – młode pączki dodawano do zup i sałatek zamiast kaparów, a koszyczki kwiatowe zapiekano w cieście.
Duże dawki wrotyczu wywołują poronienia, przez co ziele było kiedyś stosowane jako środek aborcyjny.
W 15. wieku chrześcijanie dodawali wrotycz do postnych posiłków na pamiątkę gorzkich ziół spożywanych przez Izraelitów w czasie Paschy. Postna dieta była też obfita w strączki i ryby, a więc sprzyjała wzdęciom i infekcjom pasożytniczym – wrotycz miał rozwiązywać oba problemy.
W 19. wieku Irlandczycy uważali, że kąpiel w roztworze wrotyczu i soli łagodzi bóle reumatyczne.
Wrotycz w ogrodzie jako idealny środek odstraszający owady
Jeśli zasadzisz wrotycz w ogrodzie, to skutecznie pozbędziesz się uciążliwych owadów. Ta roślina wydziela charakterystyczny zapach przypominający nieco kamforę. Dlatego stosowana jest jako naturalny repelent – środek odstraszający owady, przede wszystkim:
- komary;
- mrówki;
- muchy;
- kleszcze.
Wykorzystywany jest też do ekologicznego zwalczania mszyc i stonki ziemniaczanej.
Wrotycz – czy jest trujący?
Wrotycz pospolity zaliczany jest do gatunków trujących. Zawiera on toksyczny tujon, którego stężenie dochodzi nawet do 70%. Dlatego przedawkowanie może okazać się bardzo szkodliwe dla zdrowia. Jeśli chcesz stosować wrotycz w kuracji, koniecznie skonsultuj się wcześniej z lekarzem.
Działania niepożądane
Do najczęściej występujących niepożądanych działań po doustnym podaniu wrotyczu lub jego przedawkowania należą:
- halucynacje;
- skurcze;
- krwiomocz;
- utrata świadomości;
- zawroty głowy.
Uprawa wrotyczu nie jest trudna. Jeśli odpowiednio zadbasz o tę roślinę, to będziesz mógł stosować ją do usuwania uciążliwych owadów ze swojego ogrodu.
Najczęściej zadawane pytania
Na jakie choroby pomaga wrotycz?
Najczęstsze wskazania do stosowania leków z wrotyczem to nieżyty dróg żółciowych, dolegliwości układu pokarmowego i pasożyty. Badania potwierdzają jego skuteczność w leczeniu zapalenia rogówki oka wywołanego przez ameby.
Dlaczego wrotycz jest zabroniony?
W Unii Europejskiej zakazano doustnego podawania wrotyczu, ponieważ zawiera tujon – trujący związek chemiczny. Zwolennicy medycyny naturalnej uważają, że to dawka czyni truciznę, a wrotycz był (i jest) powszechnie stosowany w ziołolecznictwie.
Jak długo pić wrotycz na robaki?
Trudno powiedzieć, jaki czas stosowania zagwarantuje skuteczność w zwalczaniu pasożytów. Wiadomo tylko, że nie należy parzyć więcej niż 2 łyżki wrotyczu na dobę. Zapytaj lekarza, jak długo możesz pić taki napar i czy w ogóle jest on wskazany w twoim przypadku.
Jak często pić wrotycz?
Jeśli decydujesz się na picie wrotyczu, uważaj, aby nie przekroczyć zalecanej dawki. Napar z 1 łyżki kwiatów prawdopodobnie możesz pić 2 razy dziennie. Jeśli robisz słabszą herbatkę z 1 łyżeczki suszu, pij ją do 4 razy dziennie. Pamiętaj, że stany zapalne żołądka i jelit, ciąża i karmienie piersią są przeciwwskazaniami do stosowania tego ziela.
Czy wrotycz podnosi ciśnienie?
Wręcz przeciwnie. Wrotycz ma działanie rozkurczowe i obniżające ciśnienie krwi.
