Kalafior to smaczne i popularne warzywo. Jego jadalną częścią są nierozwinięte, skrócone pąki kwiatowe oraz szypułki, które razem tworzą tzw. różę. Jest ona zdrowym dodatkiem do diety. Uprawa kalafiora wymaga nieco uwagi, lecz nie jest szczególnie trudna.
Choć dla niektórych może to brzmieć nieprawdopodobnie, kalafior (Brassica oleracea var. botrytis L.) jest tak na prawdę odmianą… kapusty warzywnej. To roślina jednoroczna, która należy do rodziny kapustowatych. Smaczna róża kalafiora to w rzeczywistości mocno skrócone, niewyrośnięte pędy kwiatowe. Jego uprawa w Polsce jest dość prosta, przez co cieszy się tak dużą popularnością. Większość gatunków kalafiora preferuje chłodne temperatury i spore opady, dlatego sezon na niego przypada na jesień.
Odmiany kalafiora
Kalafiory występują w różnych odmianach i kolorach. Wszystkie gatunki mają nieco inny wygląd, smak, a także wymagania uprawne. Dzieli się je na trzy główne rodzaje.
| Rodzaje kalafiora i ich wymagania | |
| odmiany wczesne | rozsady wysiewane są w połowie lutego i sadzone do ziemi w połowie kwietnia |
| odmiany letnie | tzw. kalafiory średnie wysiewane są w marcu lub kwietniu, a sadzone po 15 maja |
| odmiany jesienne | gatunki późne wysiewa się na przełomie maja i czerwca, a sadzi do gruntu na przełomie czerwca i lipca |
Co ciekawe, różyczki kalafiora nie zawsze są białe. Zdarzają się także żółte, pomarańczowe, zielone, a nawet fioletowe. Jeżeli decydujesz się na uprawę typowych, białych odmian, trzeba liczyć się z nieco większym nakładem pracy. Aby zachowały one swój jasny odcień, należy chronić róże przed słońcem. Najlepiej w tym celu obłożyć ją liśćmi, lub lekko je nadłamać, by ją przykryły. Z tego względu łatwiejsze w uprawie okazują się gatunki samookrywające się. Ich liście rosną tak, by zasłonić część jadalną.
Do niektórych bardziej znanych kultywarów kalafiora należą:
- Idol;
- Pionier;
- Zelandia;
- Master;
- Stella Nowa;
- Erfurcki 150;
- Ekspres;
- Inspektowy z Mor;
- Romanesco.
Kalafior uprawa
Kalafior to warzywo, które najlepiej czuje się na stanowisku umiarkowanie nasłonecznionym i osłoniętym przed silnym wiatrem. Idealne dla niego warunki klimatyczne to temperatura około 16-18°C i częste opady atmosferyczne. Róże należy chronić przed bezpośrednim dostępem promieni słonecznych.
Do prawidłowego wzrostu wymaga gleby bogatej w próchnicę i minerały – szczególnie wapń. Ma dość płytki system korzeniowy, dlatego potrzebuje podłoża, które jest w stanie dobrze zatrzymać wilgoć. Nie nadadzą się do tego żadne ziemie piaszczyste. Uprawa kalafiora najlepiej sprawdza się na ziemi o odczynie obojętnym, pomiędzy 6 a 6,5 pH. Przy niższym odczynie, uprawa jest bardziej podatna na zachorowania.
Kalafior najlepiej rośnie hodowany z rozsady. Można przygotować ją samodzielnie lub zakupić od producentów. Powinny mieć one przynajmniej po 5-6 listków. Sadzonki sprawniej przyjmują się do gruntu, jeżeli zostaną wcześniej zahartowane. Proces ten powinien trwać około tygodnia lub dwóch. Polega na coraz częstszym i dłuższym wystawianiu ich na warunki panujące na zewnątrz. W ten sposób sprawisz, że staną się odporne nawet na chwilowe spadki temperatury poniżej zera.
Większość kalafiorów (szczególnie w hodowlach przemysłowych) dorasta do dość sporych rozmiarów. Dlatego pamiętaj o zachowaniu odpowiedniej przestrzeni pomiędzy rozsadami. Posadź je delikatnie, by nie uszkodzić korzeni, do dołków oddalonych od siebie przynajmniej o 40-50 cm.
Kalafior pielęgnacja
Do najważniejszych zabiegów pielęgnacyjnych kalafiora należy odchwaszczanie. Można przeprowadzać je mechanicznie lub chemiczne. Niepożądane rośliny konkurują z warzywami o składniki odżywcze, przez co uprawy mogą nie być zbyt bujne. Ważne jest także przeciwdziałanie chorobom i szkodnikom. Kalafior narażony jest na:
- kiłę kapusty;
- mączniaka rzekomego;
- zgniliznę twardzikową;
- czarną zgniliznę;
- mokrą zgniliznę kapusty;
- czerń krzyżowych;
- szarą pleśń;
- rdzę białę krzyżowych;
- szkodniki: mszycę kapuścianą, mszycę brzoskwiniową, bielinka kapustnika, bielinka rzepnika, mączlika warzywnego, tantnisia krzyżowiaczka, błyszczkę jarzynówkę oraz piętnówkę kapustnicę.
Kalafior wymagania
Kalafior ma płytki system korzeniowy, przez co wykazuje się dużym zapotrzebowaniem na wodę. Optymalna wilgotność podłoża dla tej rośliny wynosi około 75-80%. Nadmiar wody także bywa niebezpieczny – powoduje drobnienie róż i sprzyja rozwojowi chorób grzybowych.
Ta roślina kapustna ma dość duże zapotrzebowanie pokarmowe. Dlatego warto regularnie zasilać glebę, w której rośnie obornikiem lub kompostownikiem. Dodane do ziemi rok przed rozpoczęciem uprawy doskonale odżywią grunt i zapewnią kalafiorowi prężny rozwój. W czasie ich wzrostu, warto zadbać o odpowiednie nawożenie. Kalafiory potrzebują sporych ilości azotu, ale też m.in. molibdenu i boru. Można też zastosować przedplony. Najlepsze dla tej rośliny będą: ziemniaki, szpinak, por, ogórki, pomidory i groch. Należy jednak unikać sadzenia ich bezpośrednio po innych warzywach kapustnych.
Kalafior – wartości odżywcze
Różyczki kalafiora stanowią pyszną, niskokaloryczną przekąskę. Zawierają sole mineralne: sód, potas, magnez, wapń, mangan, żelazo, miedź, cynk oraz witaminy: C, K, B1, B2, B6. Oprócz tego, znajdują się w nich cenne karotenoidy, kwasy organiczne i związki siarkowe. Regularne spożywanie kalafiora ma bardzo korzystny wpływ na zdrowie:
- posiada silny potencjał antynowotworowy – zmniejsza ryzyko wykształcenia się raka prostaty i pęcherza;
- chroni organizm przed pojawianiem się chorób układu pokarmowego: wrzodów, zapalenia błony śluzowej żołądka, zapalenia przełyku;
- redukuje ryzyko wystąpienia reumatoidalnego zapalenia stawów;
- posiada niski indeks glikemiczny – nadaje się dla osób chorych na cukrzycę.
Warto jednak pamiętać, że kalafior to ciężkostrawne warzywo. Dlatego lepiej nie sięgać po niego w godzinach wieczornych i podawać w połączeniu z czosnkiem, koprem, kminkiem lub imbirem. Świetnie sprawdza się jako dodatek do sałatek, zup, zapiekanek, a także pieczony, grillowany lub gotowany w formie dodatku do obiadu.
Przy uprawie kalafiora należy pamiętać przede wszystkim o jego wymaganiach glebowych. Plony źle wyrastają na gruncie zbyt kwaśnym lub wapiennym. Nie znoszą także zbyt suchej ani podmokłej ziemi. Grunt do sadzenia tych warzyw musi być odpowiednio przygotowany – bogaty w próchnicę, żyzny i dobrze magazynujący wodę. Kalafior stanowi świetny dodatek do diety, dlatego warto pokusić się o jego samodzielne wyhodowanie. Przekonaj się o ile smaczniejsze są warzywa z własnego ogródka od tych dostępnych na półkach sklepowych!
