W Polsce spotkać można głównie dwa gatunki jesionu, czyli jesion wyniosły (Fraxinus excelsior) oraz jesion pensylwański (Fraxinus pennsylvanica). Równie często parki porasta jednak jesion mannowy. Poszczególne odmiany można spotkać w zielonych przestrzeniach miejskich, ponieważ wykazują się wysoką odpornością na zanieczyszczenia. Jednocześnie jesiony mają swoje określone wymagania, by efektownie wzrastać. Poznaj lepiej warunki konieczne do uprawy i pielęgnacji jesionów.
Jesion – uprawa i pielęgnacja. Czego wymaga?
Tak naprawdę jesiony poradzą sobie nawet w bardzo zróżnicowanych warunkach, jeśli chodzi o glebę, jednak najlepiej czują się wilgotnym i żyznym podłożu. Stanowisko powinno być z jednej strony półcieniste, a z drugiej dość słoneczne. Warto wiedzieć, że młodsze okazy wolą cień, zaś starsze bardziej potrzebują światła. Ze względu na wysoką odporność na zanieczyszczenia miejskie dobrze odnajdują się w parkach i na skwerach, natomiast ze względu na dość duże rozmiary jesiony raczej rzadko goszczą w przydomowych ogrodach czy działkach.
Jeśli jednak zależy ci na ogrodowej uprawie jesionu ze względu na jego ozdobny charakter, musisz wiedzieć, że na rynku dostępnych jest kilka mniejszych odmian gatunku, które sprawdzą się również w takich warunkach.
Jak wygląda jesion?
Jesion to z reguły wysokie drzewo, osiągające nawet 40 m wysokości. Łącznie na świecie występuje ponad 60 odmian tego gatunku. Drzewo to posiada pąki w czarnym kolorze, które są nakrzyżległe. Ta cecha jest zmienna, w zależności od konkretnego gatunku. Pień natomiast jest zwykle prosty, z korą matową w kolorze szarym. Kwiaty jesionu są raczej drobne i niepozorne, barwy fioletowej i żółtej. Kwiaty zebrane są w równie niepozorne wiechy.
Liście gatunku są naprzeciwległe, nieparzystopierzaste. Posiadają ogonki o długości maksymalnie 15 centymetrów oraz lancetowate listki (zwykle jest ich nie więcej niż 13 sztuk). Liście z wierzchu mają żywy zielony kolor, natomiast od spodu są o wiele jaśniejsze i pokryte drobnymi włoskami. Później, w trakcie rozwoju zmieniają barwę na czerwono-brązową czy żółto-zieloną.
Jesion wytwarza owoce lancetowate, o zaostrzonych skrzydełkach z nasieniem i otoczką. Na początku są one zielone, a z czasem brązowieją. W jednym kwiatostanie znajduje się kilkadziesiąt kwiatów.
Jesion wyniosły. Cechy odmiany
To długowieczne drzewo, którego okres wzrostu jest bardzo szybki. Może osiągać wiek nawet 250 lat. Posiada cylindryczną koronę położoną wysoko na pniu. Pień tej odmiany jest dosyć smukły z matową korą. Jesion wyniosły ma złożone liście, które obejmują zwykle 7–11 par listków ułożonych naprzeciwlegle. Owoce są jednonasienne, o podłużnym kształcie. Są to spłaszczone orzeszki ze skrzydełkami, dzięki którym możliwe jest ich przenoszenie przez wiatr. Pąki zabarwione na czarno to również cecha charakterystyczna jesionu wyniosłego. Istnieją mniejsze odmiany jesionu wyniosłego, które doskonale nadają się do ozdobienia ogrodu.
Jesion pensylwański – co to za drzewo?
Jest nieco niższy niż jesion wyniosły, ponieważ zwykle dorasta do wysokości około 20 metrów. Jego korona jest okrągła i nisko rozwidlona, a dolne gałęzie charakterystycznie zwisają. Liście tej odmiany osiągają ok. 30 cm długości, natomiast porą jesienną stają się żółte i całkowicie opadają z gałęzi. Jesion pensylwański jest odpornym gatunkiem i nie ma zbyt wysokich wymagać uprawowych.
Jesion mannowy. Co warto wiedzieć o tej odmianie jesionu?
Ta odmiana pochodzi z rodziny oliwkowatych. Naturalnie porasta tereny Europy, ale także Azji Mniejszej. Jest także spotykana w Polsce, jednak znacznie rzadziej niż jesion wyniosły czy pensylwański. Może osiągać 10 m wysokości, a jego korona i pokrój są kuliste. Z kolei kształt liści jest pierzasty i jajowaty. Jesion mannowy wytwarza białe kwiaty z zwisających, wiechowatych kwiatostanach.
Jesion mannowy najlepiej czuje się w ziemi żyznej, próchniczo-gliniastej. Dobrze rośnie zarówno w niewielkim cieniu, jak i w pełnym słońcu. Nie trzeba go szczególnie pielęgnować i jest na tyle mrozoodporny, że można go sadzić zarówno wiosną, jak i jesienią. Odmiana sprawdza się jako soliter (pojedyncze drzewo ozdobne), ale też jako okaz sadzony w grupie, tworząc efektowny szpaler przy parkowej alejce.
Polecane zastosowanie jesionu
Jeśli chodzi o wykorzystanie właściwości jesionu, jest ich kilka. Przykładowo w ziołolecznictwie korzysta się z soku z naciętych pędów jesionu mannowego (nazywa się to popularnie „manną”). Jesion wykorzystywany jest również w stolarstwie. Tego rodzaju drewno jest dość twarde, a przez to złożone w obróbce, jednak elementy z niego wytworzone charakteryzują się trwałością i długością użytkowania.
Jesion to jedno z najpopularniejszych, długowiecznych drzew występujących na terenie Polski, jednak znane jest również w innych częściach Europy i świata. Charakteryzuje się majestatycznym pokrojem i licznymi walorami ozdobnymi. Warto wiedzieć, że jesion to nie tylko olbrzymie drzewo, które odnajdzie się wyłącznie w większych parkach. Jeśli wybierzesz odpowiednią odmianę, równie dobrze możesz je zasadzić we własnym ogrodzie.
