Czosnek niedźwiedzi ma wiele właściwości leczniczych i jest chętnie wykorzystywany jako przyprawa w kuchni. Jego uprawa jest bardzo prosta, ale nie możesz pozyskać go z lasu, ponieważ jest pod częściową ochroną. Jak działa na organizm? Kiedy go zbierać? Jak uprawiać? Sprawdź!
Czosnek niedźwiedzi jest łatwą w uprawie rośliną zielarską, która ma liczne właściwości lecznicze. Uprawa i pielęgnacja są banalne, jedynie musisz pamiętać, aby odpowiednio go nawadniać. Młode listki są najsmaczniejsze. Sprawdź to!
Naturalne występowanie czosnku niedźwiedziego
Czosnek niedźwiedzi (Allium ursinum) należy do rodziny liliowatych. Naturalnie występuje w wilgotnych lasach Europy i Azji. W Polsce rośnie dość rzadko. Rodzina liliowata to w głównej mierze rośliny zielne, należą do niej zimujące gatunki w postaci cebuli lub kłączy. Wiele z nich korzysta się na co dzień, np. cebula, szczypiorek, szparag leczniczy, por, czosnek pospolity. W Polsce występuje dziki czosnek winnicowy (traktowany jako chwast pól) oraz czosnek zimowy.
Gleba, na której rośnie czosnek w dzikich warunkach, jest umiarkowanie wilgotna, próchnicza, gliniasta, zasobna w składniki mineralne. Odczyn jest obojętny z delikatnymi odchyłami. Rośnie w stanowisku cienistym lub półcienistym pod drzewami i krzewami. Chętnie zjada go zwierzyna leśna i jest zapylany przez owady.
Charakterystyka czosnku niedźwiedziego
Czosnek jest niski, osiąga 20-50 cm wysokości. Jest rośliną jadalną, znalazł wiele zastosowań w kuchni i medycynie zielarskiej. Wypuszcza liście wczesną wiosną, są długie, szpiczasto zakończone. W maju wytwarza drobne, białe kwiaty, które ostatnimi czasy, wykorzystywane są do licznych dekoracji. Kwiatostany zebrane są w wielokwiatowe niby-baldachy. Przypominają małe gwiazdki i osiągają 1 cm średnicy. Najlepiej wygląda zebrany w dużej grupie. W czerwcu, jak każde inne wiosenne rośliny cebulowe, czosnek zasycha i wchodzi w stan spoczynku.
Nazwa czosnku niedźwiedziego
Czosnek niedźwiedzie (Allium ursinum) to krótkowieczna bylina, która wytwarza cebule pod glebą. Jego nazwa ma kilka historii. Jedna z nich mówi o tym, że to przysmak niedźwiedzi, stąd wywodzi się nazwa rośliny. Inni twierdzą, że to dzięki porze, w której tworzy liście, ponieważ również wtedy niedźwiedzie opuszczają zimowe legowiska, gawry.
Śmiertelnie niebezpieczne podobieństwo czosnku
Jego liście przypominają liście konwalii oraz zimowita jesiennego. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że pomylisz się przy zbiorze czosnku i zerwiesz rośliny śmiertelnie trujące. Jednakże od 2004 roku czosnek został objęty częściową ochroną gatunkową, a zbieranie go w lesie jest nielegalne. Możesz go zbierać w 3 województwach: podkarpackim, śląskim i małopolskim. Warunkiem jest pozostawienie 75% roślin. Aby to zrobić, musisz zwrócić się do Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska.
Sposoby uprawy czosnku
Czosnek niedźwiedzi możesz zacząć od wysiewu nasion w okresie jesiennym lub od sadzenia cebul czosnku na koniec lata bądź na początku jesieni. Nie możesz pozyskać sadzonek ani nasion z lasu. Jeśli chcesz uprawiać czosnek u siebie, musisz kupić go u sprawdzonych sprzedawców.
Wysiew nasion
Wysiew nasion czosnku niedźwiedziego jest zawodny. Nasiona szybko tracą zdolność do kiełkowania i wymagają długiego okresu stratyfikacji. Lepiej wybrać jakościowe nasiona pakowane hermetycznie. Dzięki temu możesz dłużej je przetrzymać do wysiewu, a ich zdolność kiełkowania nie zmaleje.
Sadzenie cebul
Cebule czosnku niedźwiedziego mają większe szanse na powodzenie pod koniec lata lub na początku jesieni. Najlepszym okresem do zasadzenia jest wrzesień lub początek października.
Uprawa czosnku niedźwiedziego w ogrodzie
Uprawa czosnku niedźwiedziego należy przeprowadzić w stanowisku cienistym lub półcienistym, najlepiej pod drzewem. Wymaga próchniczej, żyznej, przepuszczalnej i lekko wilgotnej gleby. Jej odczyn powinien być obojętny lub lekko kwaśny. Ziemię co roku wzbogacaj kompostem.
W okresie wiosennym, gdy osiąga największe przyrosty, musisz regularnie go podlewać. Latem przekwita, stopniowo obumiera i zanika. W tym czasie nie zajmuj się podlewaniem. Jeśli w okresie zimowych ziemia nie jest zbyt wilgotna, czosnek niedźwiedzi przezimuje. Nadmiernie morka gleba sprawia, że cebule czosnku zaczynają gnić.
Uprawa czosnku niedźwiedziego w donicy
Czosnek niedźwiedzi możesz sadzić w doniczce. Do zwykłej ziemi przeznaczonej do kwiatków dodaj 1/3 objętości drobnego żwirku. Rozluźni glebę, stanie się bardziej przepuszczalna i zapobiegnie gniciu cebul. Doniczkę najlepiej ustawić od północnej strony. Tak jak w przypadku uprawy w ogrodzie, ziemia musi być stale lekko wilgotna. Zanim nawodnisz roślinę, sprawdź, czy wierzchnia warstwa lekko przeschła. Co 2 tygodnie do wody dodawaj małą ilość płynnego nawozu.
Pielęgnacja
Pielęgnacja czosnku niedźwiedziego ogranicza się do odchwaszczania i podlewania. To roślina leśna, więc po zapewnieniu odpowiedniego stanowiska i gleby, nie będziesz musiał go nazbyt pielęgnować. Jest odporny na niskie temperatury i bez problemu przezimuje w podłożu.
Rozmnażanie
Czosnek niedźwiedzi rozmnaża się poprzez rozdzielenie cebul matecznych. Należy zrobić to pod koniec wegetacji czosnku, latem, gdy roślina będzie kończyć swój cykl rozwojowy. Nie jest konieczne rozmnażanie co roku, wystarczy pobrać sadzonki co kilka lat. Umieść je w glebie na głębokości około 10 cm. Sadzonka szybko się zaaklimatyzuje i w kolejnym roku możesz ściąć liście z nowej rośliny.
Nasiona czosnku są roznoszone przez mrówki. Nie zdziw się, jeśli w przyszłym sezonie czosnek miejscowo zasiedlił cały twój ogród.
Kiedy zbierać czosnek niedźwiedzi?
Liście czosnku niedźwiedziego zbiera się wcześnie, bo od marca do kwietnia. Najlepsze są młode listki o długości 10-12 cm. Są wtedy bardzo smaczne i mają najwięcej wartości w sobie. Gdy czosnek zacznie kwitnąć, liście będą łykowate, niesmaczne i stracą właściwości zdrowotne, pozostanie ich tylko garstka.
Czosnek niedźwiedzi wykazuje wiele właściwości zdrowotnych:
- zawiera witaminę C, A oraz E;
- wspomaga wątrobę;
- pomaga w infekcjach górnych dróg oddechowych;
- działa bakteriobójczo i moczopędnie;
- zapobiega nadciśnieniu;
- pobudza układ odpornościowy;
- wspomaga pracę układu pokarmowego;
- chroni organizm przed wolnymi rodnikami.
Jak zbierać liście?
Liście czosnku należy ściąć ostrym narzędziem tak, aby nie uszkodzić cebulek. Pozostaw kilka młodych liści na każdej roślinie, aby mogła się dalej rozwijać i zakwitać. Dzięki takiemu działaniu roślina nie obumrze przed końcem swojego cyklu rozwojowego, a latem pozyskasz nowe cebulki do rozmnożenia.
Lecznicze właściwości czosnku niedźwiedziego – działanie związków siarki
Czosnek niedźwiedzi działa podobnie jak czosnek pospolity. Nie obciąża wątroby i jest lżej strawny niż zwykły czosnek. Liście czosnku niedźwiedziego po spożyciu nie pozostawiają typowego, nieprzyjemnego aromatu w ustach. Czosnek niedźwiedzi zawiera zdecydowanie więcej związków siarki. Wpływają one pozytywnie na układ sercowo-naczyniowy oraz pokarmowy. Wspomagają zwalczać bakterie, wirusy, pasożyty układu pokarmowego (glisty, tasiemce, owsiki) oraz drożdżaka Candida albicans. Ponadto chronią organizm przed działaniem wolnych rodników i pobudzają układ odpornościowy do zwalczania komórek nowotworowych. Spożywanie czosnku niedźwiedziego może jedynie obniżyć ryzyko zachorowania na nowotwór.
Ponadto pomaga leczyć miażdżycę, nadciśnienie i choroby serca.
Przechowywanie czosnku
Czosnek niedźwiedzi w większej ilości najlepiej przechowywać w zamrażalce. Zachowa wszystkie substancje odżywcze i witaminy. Świeżo zerwany warto schować do lodówki. Jeśli zerwałeś go razem z łodyżkami, wstaw go do szklanki z wodą, a następnie do lodówki. Możesz zrobić przetwory z czosnkiem, np. soloną pastę w słoiku. Możesz wykorzystać czosnek niedźwiedzi na kanapki, do sałatki, do sosów i jako czosnkową przyprawę do wielu potraw.
Czosnek niedźwiedzi suszony traci cenne właściwości. Lepszym rozwiązaniem jest zamrożenie
Czosnek niedźwiedzi posiada wiele prozdrowotnych właściwości, lepiej sprawdza się niż czosnek zwyczajny. Zrób miejsce w swoim ogródku i korzystaj z tej rośliny.
