Brzoza pożyteczna (Betula utilis) to gatunek ozdobnych drzew należących do rodziny brzozowatych. Dorasta do wysokości około 20–25 m. Występuje w Azji, także w Himalajach, przez co zwana jest również brzozą himalajską. Zazwyczaj wytwarza kilka pni pokrytych błyszczącą białą korą, która łuszczy się płatami. Ażurowa korona brzozy pożytecznej może osiągać nawet 10 m szerokości. Na licznych pędach drzewa widoczne są intensywnie zielone, sercowate liście, które jesienią przebarwiają się na żółto.
Brzoza pożyteczna i jej odmiany
Brzoza pożyteczna „Doorenbos” to jedna z najpopularniejszych odmian gatunku Betula utilis. Ma stożkowaty pokrój i dorasta do 10 m wysokości. Z kolei „Jacquemontii” ma pokrój jajowaty. Wysokość dorosłego drzewa tej odmiany może przekraczać 20 m. Inną popularną odmianą brzozy pożytecznej jest „Long Trunk”. Jest mniejsza od innych odmian – osiąga 5 m wysokości. Pod względem pokroju przypomina brzozę brodawkowatą „Youngii”, dlatego stanowi ciekawą alternatywę dla ogrodników. Odmiana „Silver Shadow” osiąga około 8 m. Jej cechą charakterystyczną jest wolny wzrost i ciemnozielone liście.
Kwitnienie brzozy pożytecznej – urocze bazie
Kwitnienie brzozy pożytecznej przypada na wczesną wiosnę, czyli przełom marca i kwietnia. Drzewo wytwarza wówczas młode liście i wiatropylne kwiatostany – tzw. kotki. Wówczas następuje okres pylenia. Latem brzoza wydaje owoce – niewielkie, skrzydlate orzeszki.
Brzoza pożyteczna – uprawa
Brzozy Doorenbos i inne odmiany to drzewa bardzo tolerancyjne i mrozoodporne. Poradzą sobie na każdej glebie. Najlepiej rosną na słonecznych stanowiskach, z dala od ruchliwych ulic, ponieważ są wrażliwe na zanieczyszczenia powietrza. Betula utilis mają płytki system korzeniowy, przez co młode okazy mogą być podatne na zasychanie. Z tego powodu najlepiej uprawiać je na umiarkowanie wilgotnym podłożu. W uprawie tych roślin należy uważać z nawożeniem – zasolenie podłoża zdecydowanie im nie sprzyja.
Rozmnażanie
Drzewa rozmnaża się poprzez wysiew zebranych jesienią nasion. Można wysiewać je od razu do gruntu lub inspektów. Trzeba jednak pamiętać, że młodziutkie sadzonki tych drzew wymagają regularnego podlewania. Alternatywną metodą rozmnażania brzóz pożytecznych jest szczepienie i oczkowanie.
Przesadzanie i przycinanie
Brzoza pożyteczna nie lubi przesadzania, dlatego najlepiej od razu posadzić ją w docelowym miejscu uprawy. Podobnie jest z przycinaniem, ponieważ drzewo po tym zabiegu „płacze”. Oznacza to, że z ran w miejscu cięcia wycieka sok, szczególnie intensywnie wiosną. Najlepiej więc nie przycinać brzóz wcale lub wykonać zabieg w czasie lata.
Choroby i szkodniki
Brzoza pożyteczna jest dość odporna na choroby. Czasem jednak mogą dotykać ją infekcje grzybicze, szczególnie groźne dla młodych siewek. Do najczęstszych chorób brzóz zaliczamy:
- antraknoza – na liściach pojawiają się ciemne, okrągłe plamki. Patogen przechodzi na pędy drzewa i doprowadza do ich zamierania;
- mączniak prawdziwy – liście roślin zakażonych mączniakiem prawdziwym pokryte są białym, pleśniowatym nalotem;
- czarna plamistość – objawem choroby są, jak wskazuje nazwa, czarne plamy na liściach drzewa. Konsekwencją jest ich szybkie opadanie;
- rdza brzozy – plamy na liściach, początkowo żółte, później czerwone. Ze względu na to, że patogen rozwija się również na modrzewiu, nie powinno się sadzić obu drzew w sąsiedztwie.
Profilaktyką chorób grzybiczych jest przede wszystkim usuwanie z ogrodu i utylizacja opadłych liści. Jeśli już doszło do zakażenia, należy zastosować oprysk właściwym dla konkretnego patogenu fungicydem.
Brzoza może być też atakowana przez mszyce i inne szkodniki. W takiej sytuacji również należy wykonać naturalny albo chemiczny oprysk. Preparat należy dobrać do rodzaju szkodników, które opanowały drzewo.
Brzoza pożyteczna w ogrodzie
Brzozy to jedne z najpopularniejszych drzew ozdobnych. Warto więc rozważyć obsadzenie dużych ogrodów gatunkiem Betula utilis, ze względu na niezwykle ciekawy wygląd ich kory. Brzoza pożyteczna rośnie szybko, dlatego polecamy ją w szczególności ogrodnikom, którym zależy na zaaranżowaniu ogrodu w stosunkowo krótkim czasie. Doskonale prezentuje się jako soliter, ale również w nasadzeniach alejowych. Z kolei drzewa tego gatunku szczepione na pniu można uprawiać także w donicach na dużych balkonach i tarasach. W przypadku rejonów mocno zanieczyszczonych polecamy wybór innych drzew ozdobnych.
Brzoza pożyteczna – cena
Zastanawiasz się, gdzie kupić brzozę pożyteczną? Odmiany tego drzewa dostępne są w szkółkach roślin, ale także w stacjonarnych i internetowych sklepach ogrodniczych. Sadzonki w rozmiarze około 120–150 cm kosztują od 40 do 100 zł.
Brzoza pożyteczna należy do tolerancyjnych drzew ozdobnych. Ma ciekawy pokrój, dlatego nie wymaga, a wręcz nie lubi cięcia. Jedyne, o czym należy pamiętać w uprawie tego drzewa, to ostrożne nawożenie (jeśli zostanie posadzone na żyznej glebie, można pominąć tę czynność). Betula utilis mają szerokie zastosowanie w ogrodach, szczególnie naturalistycznych. Stanowią ich piękną ozdobę w czasie wiosny, lata, a także jesienią. Nie są to jednak drzewa zimozielone.
