Babka zwyczajna Plantago major jest pospolitą rośliną, występującą na terenie całej Polski. Często uważana jest za chwast, pomimo że jej właściwości są bardzo korzystne dla organizmu człowieka. Jej szerokie liście idealnie sprawdzają się jako okład na rany.
Opis rośliny
Babka zwyczajna (Plantago major) widnieje pod wieloma nazwami, np. babka pospolita, babka szerokolistna, babka okrągłolistna, babką lekarską. Dawniej nazywano ją również krwi ogon, pięć żyłek lub babką świętojańską. Roślina zalicza się do rodziny babkowatych (Plantaginaceae). Naturalnie rośnie na terenie Europy i Azji, ale została rozpowszechniona na szerszą skalę. Pospolita jest również w Ameryce Północnej. Może rosnąć wszędzie, na łąkach, w rowach, na wysypiskach. Najlepiej czuje się na zadeptywanych podłożach. Spotkasz ją także na glebach żyznych, rolnych, gdzie traktowana jest jak chwast.
Z czego składa się babka zwyczajna
Babka zwyczajna jest podobna do babki owalnej. Rozróżnić ją możesz poprzez liście i wielkość. Babka lekarska to niska roślina, może dorastać od 5 do 30 cm wysokości, w zależności od podłoża.
Łodyga babki
Łodyga jest silnie skrócona. W okresie kwitnienia babka wykształca bezlistne, wzniesione i skąpo owłosione dodatkowe pędy.
Kwiaty
Kwiaty nie są atrakcyjnym elementem rośliny. Rosną w walcowatym kłosie. Ich kolor jest żółto-zielony. Po zapyleniu przekształcają się w torebki nasienna. Okres kwitnienia przypada na maj i trwa aż do października.
Liście
Świeże liście babki skupione są w różyczkach. Blaszka jest szeroka, prawie okrągła, jajowata (stąd nazwa babka szerokolistna). Może być lekko owłosiona lub naga oraz delikatnie ząbkowana bądź całobrzega. Jej nasada przypomina kształtem serce lub jest lekko zaokrąglona.
Owoce
Owoce przybierają postać jajowatej puszki. To w niej znajdują się nasiona. W jednej z puszek znajdziesz ponad 10 nasion.
Nasiona
Nasiona babki są owalne lub lekko kanciaste. Mają matową i pomarszczoną powierzchnie. Ich barwa jest ciemnobrunatna lub jasnobrunatna. Dojrzałe elementy wysypują się bezpośrednio na glebę. Nasiona często dodaje się do paszy dla ptaków, gdyż są bardzo pożywne.
Wymagania w kwestii uprawy
Babkę możesz wyhodować przez siew nasion do gruntu. Nasiona umieść na głębokości około 1 cm w rozstawie 30×40 cm. Roślina lubi światło. Poradzi sobie na każdym podłożu. Najlepszym miejscem na siew będzie zagwarantowanie stanowiska słonecznego lub półcienistego.
Rozmnażanie babki
Babkę zwyczajną nie rozmnaża się w sposób typowy i standardowy. Porzuć chęć podzielenia sadzonki i wkopania jej w odpowiednim momencie oraz zbieranie nasion z roślin. Babka rozmnaża się przy pomocy zwierząt i butów. W czasie deszczowej lub wilgotnej pogody wytwarza śluz, który umożliwia przyczepianie się nasion do zwierząt i podeszwy butów. W ten sposób babka rozsiewa się na różnorodne odległości. Mogą kiełkować jeszcze w tym samym roku, w zależności, kiedy zostały porzucone przez roślinę matczyną.
Pielęgnacja babki zwyczajnej
Babka zwyczajna nie potrzebuje pielęgnacji tak jak inne rośliny ogrodowe. Wybornie radzi sobie samoistnie bez niczyjej pomocy.
Zbiór i suszenie rośliny
Babkę do wykorzystania w zielarstwie najczęściej zbiera się w naturze, nie hoduje się specjalnie rośliny na takie potrzeby. Należy wybrać miejsce z dala od miejskich spalin i zanieczyszczeń. We własnym ogrodzie również możesz zebrać babkę, jeśli uprzednio nie potraktowałeś jej jako chwast lub ją posadziłeś.
Liście przeznaczone do wysuszenia bez problemu możesz zbierać przez cały okres jej występowania (od maja do września). Najcenniejsze są te, zebrane z rozetek, ponieważ jeszcze nie zakwitły. Z reszty roślin również możesz je pozyskać. Liście babki należy umyć, a następnie suszyć w przewiewnym i ciepłym miejscu. Najlepiej rozłożyć je pojedynczo na warstwie siatki lub czystym papierze bez nadruków.
Właściwości lecznicze i działanie
Najbardziej cenne w witaminy są liście rośliny. Babka zwyczajna zawiera witaminy A, C i K, sole mineralne (potas, krzem, cynk, magnez), kwasy organiczne, np. kwas cynamonowy lub cytrynowy, pektyny, flawonoidy oraz garbniki. Liście mają potężne właściwości wykrztuśne, przeciwzapalne oraz powlekające. Stosowana była w formie okładów na ciężko gojące się rany lub ukąszenia komarów.
Napar polecany jest w przypadku chorób żołądkowych, zapaleniach gardła i jamy ustnej, nieznośnym kaszlem lub z kłopotami z drogami oddechowymi. Pomaga oczyścić organizm z toksyn, podnosi odporność człowieka na choroby, zwłaszcza wirusowe.
Działanie niepożądane
Babka to nie tylko cudowne stworzenie, które w magiczny sposób pomoże uporać się z nieprzyjemnymi dolegliwościami. Ma również swoje minusy. W trakcie uprawy własnych roślin pojawienie się babki często jest niepożądane. Traktowana jest jako zbędny chwast. Szybko rośnie, przez co przyczynia się do ograniczenia składników odżywczych i wody dla innych roślin. Zagłusza młode siewki twoich kwiatów. Ponadto liście babki zwyczajnej przez swój sercowaty i rozłożysty kształt dają cień, który ogranicza dostęp światła do innych roślin.
Zastosowanie
Wyciąg z liści tej rośliny ma działanie osłaniające i przeciwzapalne. Zawdzięcza to związkom śluzowym oraz irydoidom i garbnikom. Wyciąg stosuje się w chorobach przewodu pokarmowego, w stanach zapalnych oskrzeli i gardła. W medycynie ludowej liście często wykorzystano jako okład na rany lub ukąszenia. Problemy skórne mogły zagoić się szybciej.
Roślinę stosuje się jako środek wykrztuśny. Syrop z babki zmniejsza kaszel, pomaga przy problemach z zapaleniem zatok, katarem lub alergią.
Napary z wykorzystaniem babki chronią naczynia krwionośne oraz błonę śluzową. Ziele osłania organizm przed bakteriami i wirusami. Stosuje się ją również przy zapaleniu układu oddechowego oraz moczowego i przy wrzodach, nieżytach żołądka i biegunce.
Babka zwyczajna ma szereg pozytywnych zastosowań dla ludzkiego organizmu. Nie musisz robić nic, aby móc korzystać z jej dobrodziejstw. Nie traktuj jej jako chwast w twoim ogrodzie.
