Arcydzięgiel występuje głównie w Azji i Europie. Jest to roślina lecznicza, uprawiana w tym celu już od wielu lat. Jak wygląda, jak się ją uprawia i jakie ma dokładnie działanie – tego wszystkiego dowiesz się w artykule.
Do niedawna arcydzięgiela można było spotkać w Polsce jedynie w Sudetach. Jednak ze względu na jego drogocenne, lecznicze właściwości, gatunek coraz częściej zaczął pojawiać się w przydomowych ogródkach. Jeśli też chciałbyś go posadzić, to powinieneś bliżej go poznać.
Jak wygląda arcydzięgiel? Gdzie występuje?
Arcydzięgiel litwor (Archangelica officinalis) należy do rodziny selerowatych. Jest dwuletnią, leczniczą rośliną, która dorasta do 150 cm wysokości. Jak wygląda arcydzięgiel? Charakteryzuje się mocną i bruzdowatą łodygą oraz pierzastymi liśćmi. Jego kwiaty zebrane są w baldachy. Owocem jest rozłupnia, która rozpada się na dwie rozłupki.
Roślina wyróżnia się bardzo przyjemnym zapachem. Występuje głównie przy wodach, na podłożu podmokłym i wilgotnym. Kłącze i korzeń arcydzięgla wykorzystywane są do celów leczniczych. Na uwagę zasługuje też fakt, że roślina jest pod częściową ochroną.
Arcydzięgiel litwor – jakie ma wymagania?
Jeśli zdecydujesz się na uprawę arcydzięgla, koniecznie sprawdź, jakie ma wymagania. Jeśli weźmiesz je pod uwagę, twoja roślina będzie się pięknie prezentowała.
Stanowisko i podłoże
Arcydzięgiel lubi półcień i musi być osłonięty przed wiatrem. Dobrze czuje się przy ogrodzeniach. Gleba powinna być:
- wilgotna;
- przepuszczalna;
- żyzna;
- o odczynie od bardzo kwaśnego do lekko zasadowego.
Dzięgiel litwor dobrze znosi mróz.
Podlewanie i nawożenie
Nie należy przesadzać z podlewaniem, powinno być ono umiarkowane. Gatunek wymaga nawożenia co 2 tygodnie w okresie od maja do lipca, najlepiej nawozem naturalnym.
Arcydzięgiel litwor – najczęstsze choroby
Do najczęstszych chorób arcydzięgla zaliczamy:
- szarą pleśń – na liściach pojawiają się brązowe, powiększające się z czasem plamy; może na nich występować szary nalot w postaci zarodników. Porażone kwiaty, liście lub pędy musisz usunąć, a roślinę opryskać preparatem grzybobójczym;
- mączniaki – występują w postaci białego mączystego nalotu, który pojawia się na całej powierzchni rozwijających się tkanek. Porażone liście przestają się rozwijać, stają się zdeformowane i zasychają. Do zwalczania tej choroby także potrzebny będzie preparat grzybobójczy.
W jaki sposób rozmnaża się dzięgiel litwor?
Istnieją dwa sposoby rozmnażania arcydzięgla:
- nasiona – muszą być stratyfikowane; wysiewa się je w kwietniu albo od lipca do października. Nasiona umieszcza się w niewielkim dołku i przyklepuje się je ziemią;
- podział kęp – uważany za zdecydowanie łatwiejszy sposób rozmnażania rośliny. Rozsady wykonuje się w kwietniu i maju oraz w sierpniu.
Okres kwitnienia i zbiór
Arcydzięgiel litwor zaczyna kwitnąć w maju, a jego kwiaty utrzymują się do czerwca. Zbiór korzeni warto przeprowadzić w październiku, rok po wysiewie. Korzeń arcydzięgla należy ostrożnie wykopywać.
Arcydzięgiel – jakie ma właściwości lecznicze?
Arcydzięgiel jest od lat wykorzystywany w leczeniu różnych dolegliwości. Do jego właściwości możemy zaliczyć między innymi:
- korzystny wpływ na układ trawienny;
- likwidowanie wzdęć, stanów skurczowych żołądka;
- pobudzanie wydzielania żółci, soków trawiennych;
- działanie antydepresyjne i uspokajające;
- działanie przeciwbólowe, odkażające i antybakteryjne.
Pozostałe zastosowania arcydzięgla
Roślina jest używana nie tylko w lecznictwie. Arcydzięgiel litwor ma także szerokie zastosowanie w innych dziedzinach. Wśród nich wyróżnić możemy:
- kosmetykę – świetnie wpływa na przetłuszczające się włosy, służy do produkcji szamponów do włosów o działaniu przeciwświądowym i przeciwzapalnym;
- kulinaria – wytwarza się z niego między innymi aromatyczne wódki, ziołowe likiery. Korzeń arcydzięgla ma smak gorzko-korzenny i używany jest do aromatyzacji piwa, natomiast jego kandyzowane liściowe ogonki są dodatkami do ciast i tortów.
Arcydzięgiel – skutki uboczne i przeciwwskazania
Mimo właściwości zdrowotnych i leczniczych istnieje wiele przeciwwskazań do stosowania tej rośliny. Arcydzięgla powinny unikać:
- kobiety karmiące piersią oraz będące w ciąży lub w trakcie miesiączki;
- osoby z ostrym nieżytem układu pokarmowego lub w trakcie leczenia choroby wrzodowej;
- osoby zmagające się z zapaleniem kłębków nerwowych i wyrostka;
- osoby z nadwrażliwością na promienie słoneczne.
Do najczęściej występujących skutków ubocznych po przedawkowaniu tego ziela zaliczyć można:
- ból głowy;
- brak apetytu;
- nudności;
- zaburzenia snu;
- świąd.
Dlatego bardzo ważne jest odpowiednie stosowanie arcydzięgla, zgodnie z zaleceniami producenta.
Nie ma żadnych wątpliwości, że warto uprawiać arcydzięgiel. Liczne korzyści i małe wymagania z pewnością zachęcą niejednego ogrodnika do posadzenia tej rośliny w swoim ogrodzie.
