Mączniak jabłoni to powszechnie znany szkodnik i zmora wszystkich sadowników. Chorobę wywołuje grzyb Podosphaera leucotricha. Jak rozpoznać chorobę jabłoni? Czy atakuje one liście, pąki, a może pędy? Jak skutecznie zwalczać chorobę? Jeśli jesteś ciekawy, to czytaj dalej.
Na przełomie kilku ostatnich dekad, sadownicy borykali się z kilkoma poważnymi epidemiami mączniaka prawdziwego. To duża grupa chorób, których wspólnym mianownikiem jest grzybnia atakująca powierzchnię rośliny. Mączniak jabłoni zaliczany jest do najpopularniejszych z nich. Porażenie drzew grzyba Podosphaera leucotricha obserwuje się na całym świecie, pod każdą szerokością geograficzną. Choroba przyczynia się do dużych strat ekonomicznych, w tym osłabienia nie tylko pąków kwiatowych, ale także jakości samych owoców. Środki ochrony roślin warto zaaplikować odpowiednio wcześniej, aby zapobiec rozwojowi choroby. To jedyny sposób zapobiegawczy, który uchroni uprawy jabłoni.
Czym jest mączniak jabłoni?
Mączniak prawdziwy jabłoni to częsta choroba roślin, której źródłem infekcji jest grzyb Podosphaera leucotricha. Patogen atakuje sad, doprowadzając do poważnych strat. Przez dłuższy czas w roku, szkodnik zimuje w postaci wegetatywnej. Do aktywności dochodzi w szerokim zakresie temperatur od 10 do 30°C. W znacznie cieplejsze dni promieniowanie słoneczne doprowadza do obumarcia zarodników konidialnych, co w dużym stopniu ogranicza rozwojowi choroby.
Potencjał infekcyjny grzyba uzależniony jest od warunków pogodowych panujących w danym sezonie. Nasilenie choroby obserwuje się w latach, w których temperatury zimowe są minimalne. Nie mniej ważne są warunki w czasie wegetacji. Jest to zależne również od m.in.:
- wieku drzew,
- rosy i mgieł (im ich więcej, tym większa szansa na rozwój zarodników),
- ukształtowania terenu,
- podatności drzew,
- mikroklimatu.
Rozwój mączniaka jabłoni może być bardzo gwałtowny. Zarodniki konidialne mogą przetrwać w bardzo trudnych warunkach atmosferycznych nawet do kilku dni. Owocniki grzyba pojawiają się na liściach i pędach najczęściej pod koniec lata i na początku jesieni.
Epidemia mączniaka jabłoni pojawia się raz na kilka lat. Największe straty sadownicy ponoszą w sezonach, w których panuje duża liczba opadów atmosferycznych, a zimy są łagodne. Co ciekawe, zarodniki potrafią kiełkować nawet bez dostępu do wody.
Jak rozpoznać mączniaka jabłoni?
Objawy mączniaka jabłoni są bardzo charakterystyczne. Mączysty nalot obserwuje się przede wszystkim na liściach, kwiatach i pąkach. Warto dodać, że grzyb Podosphaera leucotricha atakuje nie tylko jabłonie, ale także w mniejszym stopniu grusze. Infekcja patogenu powoduje m.in.:
- zamieranie pąków,
- porażenie liści (są mniejsze, zwijają się i czasem zasychają),
- ordzawienie owoców jabłoni,
- słabe rozwinięcie kwiatów,
- wydłużenie ogonków liści.
Porażone drzewa mogą nie kwitnąć lub nie wydawać owoców w kolejnych sezonach. Na zaawansowanych stadiach choroby, może dojść do pojawienia się rdzawych nitek okalających owoce. W wyglądzie przypominają one drobne siateczki.
Zwalczanie mączniaka zaliczane jest do stosunkowo trudnych. Jedyną skuteczną metodą jest zastosowanie prewencji.
Bardzo często mączniak jabłoni bywa mylony z niedoborem niektórych pierwiastków, w tym przede wszystkim fosforu, manganu i azotu. Dość podobne objawy daje również parch jabłoni, który jest nie tylko najpopularniejszą, ale i najgroźniejszą chorobą tych drzew.
Jak walczyć z mączniakiem jabłoni?
Zwalczanie mączniaka jabłoni bywa żmudne, trudne i mało skuteczne. Ochronę przed infekcją warto zacząć już w okresie wczesnej zimy. Wówczas rekomendowane jest lustrowanie sadu pod kątem oceny pojawienia się objawów choroby i ich nasilenia. To właśnie na tym etapie warto podjąć decyzję dotyczące dalszego postępowania z uprawą. Przed założeniem własnej uprawy, warto wybrać taki rodzaj jabłoni, który jest mniej podatny na mączniaka jabłoni.
Najlepszymi i najbardziej skutecznymi metodami jest połączenie technik chemicznych i agrotechnicznych. Pierwszym krokiem powinno być wycinanie wierzchołków zainfekowanych pędów. Bardzo łatwo je rozpoznać, ponieważ są w kolorze srebrno-białym. Należy pamiętać, że trzeba pozbyć się wszystkim objętych grzybem pędów, najlepiej wczesną wiosną. Im później dojdzie do wycięcia pędów, tym większe ryzyko zainfekowania liści i przyrostów. Dobrą praktyką jest także pozbywanie się porażonych kwiatostanów przed i w trakcie kwitnienia.
Chemiczne metody zwalczania mączniaka jabłoni należy wdrożyć w momencie, gdy zauważy się jego pierwsze objawy. W większości przypadków wdrożenie środków ochrony roślin następuje, gdy stopień zainfekowanych roślin jest większy niż 4% wszystkich drzew.
Popularnymi i skutecznymi środkami zwalczającymi mączniaka jabłoni są fungicydy. Preparatów jest na rynku bardzo wiele, a większość z nich działa nawet w niskich temperaturach, co pozwala na ograniczenie pierwotnego źródła infekcji. Najsilniej działające fungicydy zwalczają patogen we wszystkich stadiach rozwoju.
Rekomendowanym sposobem jest także ograniczenie wzrostu drzew. Jest to szczególnie ważne w wieloletnich sadach. W tym celu stosuje się regulatory wzrostu. Zapobiegawczo działają także środki siarkowe. Warto jednak stosować je z ostrożnością, ponieważ wiele odmian roślin jest wrażliwa na ten pierwiastek, co grozi m.in. fitotoksycznie (szczególnie przy wysokiej temperaturze).
Mączniak jabłoni potrafi doprowadzić do dużych strat w zbiorach owoców. Lustrowanie sadu, wycinanie pędów wczesną wiosną, a także odpowiednio wcześnie zastosowanie środków ochrony roślin, znacznie zmniejszają ryzyko infekcji grzybem Podosphaera leucotricha.
