Mniszek pospolity (Taraxacum officinale) to roślina znana nawet dzieciom. Dotychczas traktowany jak chwast, dzisiaj coraz częściej jest wysiewany jako roślina użytkowa. Jak go wysiewać? Jakie właściwości za sobą niesie? Sprawdź to!
Żółte kwiatki, które możemy wiosną i latem dostrzec na łące popularnie nazywane są mleczami. W istocie jest to mniszek pospolity, roślina przez wieki uznawana za chwast i systematycznie usuwana z trawników i pól uprawnych. Warto jednak wiedzieć, że zarówno korzeń, jak i kwiat mniszka mają szerokie właściwości lecznicze, które w medycynie ludowej wykorzystywane były od wieków. W poniższym artykule znajdziesz wszystkie informacje na temat wysiewania tej rośliny.
Mniszek pospolity – nazewnictwo
Zdecydowanie częściej niż mniszek pospolity można spotkać nazwę mniszek lekarski. Obydwie odnoszą się jednak do tej samej rośliny i są całkowicie poprawne. To ziele z rodziny astrowatych bywa w botanice klasyfikowane bardzo różnie. Według jednych źródeł dzieli się na ponad tysiąc podgatunków. Inne z kolei roślinę dzieli się na sekcje a nazwy uzależnia od miejsca pochodzenia.
Wielu z nas kojarzy mniszka przede wszystkim z określeniem „dmuchawiec”. Popularne ziarenka na białych nitkach powstają po tym, jak przekwitną już kwiaty mniszka. Po zdmuchnięciu przez wiatr (albo przez nas) unoszą się w powietrzu.
Mniszek pospolity a mlecz – czy te dwie nazwy to synonimy?
Widząc mniszka lekarskiego często określamy go mianem mlecza. Najpewniej wynika to ze specyficznej nieco „mlecznej” z wyglądu substancji, którą można dostrzec po przerwaniu jego łodygi. Warto jednak pamiętać, że w istocie mniszek pospolity (Taraxacum officinale) oraz mlecz (Sonchus L.) to dwie różne rośliny.
Obydwie pochodzą z rodziny astrowatych. Na dodatek z pozoru mogą wyglądać bardzo podobnie w okresie kwitnienia. Różnicę można jednak dostrzec przyglądając się łodydze. Mlecz ma jedną grubą łodygę, która pokryta jest odchodzącymi od niej listkami. Mniszek ma na natomiast gęste i układające się w rozetę liście.
Mniszek lekarski – nazewnictwo lokalne
Mniszek jest bardzo starą rośliną, która od wieków stosowana była w europejskiej medycynie ludowej. O tym jak bardzo związany jest z historią naszego kontynentu świadczy duża mnogość nazw lokalnych. W Niemczech funkcjonuje kilkaset ludowych określeń tego ziela. W Polsce lokalnie możemy spotkać określenia, takie jak wilczy ząb, cykoria dzika, pleszyk czy ślepota.
Mniszek lekarski – pochodzenie
Mniszek lekarski to roślina niezwykle rozpowszechniona na całym kontynencie europejskim. Znajdziemy go także w północno-zachodniej Afryce oraz niemal w całej Azji. Świadectwa archeologów dowodzą, że roślina pierwotnie występowała właśnie w Azji Centralnej i to stamtąd przeniosła się do Europy.
Jak wygląda mniszek pospolity?
Główny korzeń mniszka ma około 2 cm wysokości i 3 cm szerokości. W przeciwieństwie do mlecza ma on dosyć krótką łodygę, która jest niemal w całości ukryta pod ziemią. Wystara z niej rozeta z szypuły i liści. To właśnie z nich wyrastają pojedyncze kwiatostany.
Mniszek pospolity to roślina, która wykazuje plastyczność wielotypową. Właśnie dlatego jej liście mogą różnić się od siebie wyglądem w zależności od różnych czynników. Znaczenie ma tu zarówno wiek rośliny, jak i pora roku. Im lepsze naświetlenie, tym mocniej wcięte są listki.
Bardzo charakterystyczne żółte kwiaty tej rośliny można zobaczyć w okresie od kwietnia do końca lipca. Języczkowe kwiatki zebrane są w koszyczkach o bardzo różnej wielkości – od 2,5 do nawet 8 centymetrów. Na noc lub na czas deszczu koszyczki zamykają się.
Czy warto hodować mniszka?
Zapotrzebowanie na zioła jest obecnie bardzo wysokie. Wykorzystuje je zarówno przemysł farmaceutyczny, jak i kosmetyczny, czy spożywczy, a nawet zoologiczny. Mniszek wykorzystywany jest przede wszystkim z upraw naturalnych i polowych. W swoim ogródku możesz jednak prowadzić uprawę tej rośliny na własny użytek.
Jeszcze do niedawna większość osób prowadzących przydomowe ogródki, czy pracujących na działkach traktowało mniszka jak chwast. Z tego powodu był on wyrywany, lub w najlepszym wypadku pozostawiany samemu sobie. Obecnie jednak coraz więcej osób docenia medyczne właściwości mniszka lekarskiego i wykorzystuje go – na przykład – do tworzenia domowych syropów.
Mniszek pospolity – wysiew
Mniszek lekarski to roślina niezwykle odporna. Nie bez powodu można spotkać ją niemal na wszystkich terenach zielonych – od przydomowych ogródków aż po nasypy kolejowe. Nie będziesz więc mieć żadnych problemów z jego uprawą w celach użytkowych.
Stanowisko dla mniszka pospolitego
Trzeba jednak dostosować się do kilku prostych zasad. Bardzo ważne jest wybranie odpowiedniego stanowiska. Roślina ta rośnie najlepiej na glebach dobrze napowietrzonych i próchnicznych.
Postaraj się, aby wybrana dla niej rabata, była umiejscowiona w możliwie jak najbardziej nasłonecznionym miejscu. Jeżeli jednak nie masz takiej możliwości, nic nie szkodzi! Mniszek pospolity poradzi sobie również w bardziej zacienionych miejscach.
Kiedy i jak siać mniszka?
Najlepszym na to terminem będzie okres od marca do końcówki maja. Wówczas najlepiej skorzystać ze szklarni lub skrzyni umieszczonej na parapecie lub balkonie. Na rabatę ogrodową sadzonki przenosi się mniej więcej na początku lipca. Jeżeli chcesz siać bezpośrednio do ziemi zrób to pod koniec lata – najlepiej od września do początku października.
Nasiona mniszka lekarskiego muszą być przykryte ziemią. Pamiętaj jednak, że ta roślina do wzrostu potrzebuje słońca. Z tego powodu warstwa ziemi nie powinna wynosić więcej niż 1 cm. Pierwsze siewki zobaczysz po mniej więcej trzech trzech tygodniach od zasadzenia.
Mniszek lekarski na balkonie
Mniszka można wysiewać również na balkonie. Pamiętaj jednak, że potrzebne będą ci wysokie doniczki, które sprostają wysokim korzeniom palowym. Świetnie sprawdzi się standardowa ziemia do kwiatów, jednak możesz dodać do niej odrobinę kompostu.
Mniszek lekarski – podlewanie i nawożenie
Żeby twój mniszek dobrze i bujnie wzrastał konieczne jest zachowanie zawsze lekko wilgotnej ziemi. To roślina, która bardzo dobrze znosi zastoje wody. Nie przepada natomiast za suszą. Przez krótkie okresy jest w stanie ją znieść, jednak lepiej nie nadużywać jego tolerancji. Podlewaj to ziele raz dziennie, a w okresie dużych upałów nawet dwa razy dziennie – rano i wieczorem.
Zasadzony w żyznej glebie (albo takiej wzbogaconej kompostem) mniszek nie potrzebuje już dodatkowego nawożenia. Dopiero w drugim roku można dodać do niego odrobinę nawozu organicznego. Jedynie roślinki rosnące w doniczkach powinny być regularnie, co sześć tygodni, nawożone.
Jako odporna roślina mniszek lekarski nie musi być w żaden sposób zabezpieczany na zimę. Możesz mieć wrażenie, że roślina całkowicie obumiera. Pozostaje jednak jej korzeń, który na wiosnę wytworzy nowe pędy.
Mniszek pospolity – właściwości lecznicze
Mniszek pospolity wykazuje bardzo szerokie właściwości lecznicze, potwierdzone przez badania naukowe. Udowodniono, że jego liście i kwiaty zawierają flawonoidy, krzem, potas i witaminę C. Z kolei w korzeniach znajdziemy inulinę, garbniki, czy trójterpeny, które mają bardzo korzystny wpływ na zdrowie i odporność.
Zastosowanie mniszka lekarskiego jest bardzo szerokie, jednak najczęściej stosuje się go w leczeniu i profilaktyce chorób dróg żółciowych. Roślina ta ma dobroczynny wpływ na pracę wątroby i trzustki. Reguluje także pracę całego układu pokarmowego.
Dodatkowo mniszek działa moczopędnie i rozkurczowo. Jest cennym antyoksydantem i źródłem witaminy C. Syrop z niego często stosowany jest jako zamiennik miodu. Można dodawać go do herbaty, ciast a nawet spożywać bezpośrednio na chlebie.
Mniszek pospolity – podsumowanie
Mniszek pospolity zwany częściej mniszkiem lekarskim albo dmuchawcem jest rośliną spotykaną powszechnie niemal wszędzie – od ogródków po parki miejskie. Można jednak hodować go użytkowo. Wystarczy, że będziesz trzymał się kilku prostych zasad, a zyskasz bujną roślinę, która będzie co roku wydawała nowe liście i kwiaty.
Mniszka często stosuje się w rynku farmaceutycznym lub kosmetycznym. Na własną rękę można wytwarzać z niego domowy syrop, zaparzać herbatę lub gryźć łodygi. Ta ostatnia czynność jest polecana szczególnie osobom, które cierpią na problemy z kamicą żółciową.
