Pysznogłówka ogrodowa to niezwykle smakowita roślina. Świadczy o tym nie tylko jej nazwa, ale także także, że kwiaty i liście można wykorzystać w kuchni. Sprawdź najważniejsze informacje na temat jej uprawy i pielęgnacji.
Pysznogłówka to z łacińskiego Monarda. Znana jest także pod bardziej potoczną nazwą – bergamotka. Miododajne kwiaty tej byliny stanowią naturalny magnes, który przyciąga pszczoły i motyle. Roślina zachwyca swoimi bogatymi kwiatostanami. Kwiaty prezentują się najbardziej atrakcyjnie latem i jesienią. Po zniknięciu kolorowych płatków pysznogłówkę ozdabiają nasienniki w kolorze brązowym. Pysznogłówka to roślina wieloletnia. Dzięki odpowiednim warunkom rozwoju szybko można zyskać nowe siewki. Najwięcej odmian tej rośliny pochodzi z Ameryki Północnej, ale uprawiana jest w wielu rejonach świata. Ze względu na swój wygląd, aromatyczny zapach i właściwości, cieszy się niesłabnącą popularnością. Doceniają ją zarówno początkujący ogrodnicy, jak i doświadczeni botanicy.
Pysznogłówka – charakterystyka
Kwiatostany pysznogłówki zebrane są w charakterystyczne główki umieszczone na wyprostowanych, sztywnych łodygach. Jeśli chodzi o ich kolor, może on być różnorodny. Spotkać można kwiaty kremowe, białe, żółte, a także o zabarwieniu delikatnie zielonym. Popularne są także pysznogłówki o kwiatach fioletowych, bordowych, czerwonych i o różnych odcieniach różu. Główkowate kwiatostany prezentują się bardzo oryginalnie. Ich ułożenie przywodzi na myśl płomienie lub głowę w kolorowej koronie. Kwiaty ułożone są warstwowo, jeden na drugim. Ich płatki są wąskie, przypominające rurki. Liście mają kształt owalny i są wąskie, o ostrym zakończeniu. Ich barwa jest intensywna, ciemnozielona. Pysznogłówka charakteryzuje się przyjemnym, intensywnym aromatem. Może on być cytrynowy, truskawkowy lub na przykład lawendowy. Roślina w przemyśle kosmetycznym znana jest jako bergamotka.
Wymagania pysznogłówki – jak przygotować jej stanowisko?
Pysznogłówka nie jest specjalnie wymagająca. Idealne stanowisko powinno być słoneczne, optymalnie wilgotne. Nie powinno wysychać, zwłaszcza w okresie kwitnienia. Warto pamiętać, że zimą zbyt duża wilgoć może zaszkodzić. Najlepiej sprawdzi się żyzna, próchnicza gleba. Bylina szybko się rozrasta. Tworzy gęste kępy, które składają się z licznych pędów. Pysznogłówka kwitnie przez wiele tygodni. Poleca się sadzenie kilku gatunków obok siebie, żeby cieszyć się ich pięknym widokiem przez jak najdłuższy czas.
Pysznogłówka monarda – pielęgnacja
Roślina preferuje wilgotne podłoże. Dlatego konieczne jest podlewanie jej w upalne dni, a także dodatkowe nawożenie. Dla bergamotek świetnie sprawdzi się nawóz organiczny, na przykład przerobiony kompost albo biohumus. Można wykorzystać także nawozy przeznaczone do roślin kwitnących. Jaka powinna być częstotliwość ich używania? Optymalnie to raz w tygodniu, podczas podlewania. Pysznogłówka dobrze radzi sobie z mrozem. Nie wymaga specjalnego traktowania, nie trzeba jej okrywać ani osłaniać na zimę. Świetnie radzi sobie także w chłodniejszych regionach. Ze względu na to, że Monarda bardzo szybko się rozrasta, co jakiś czas wymaga odmłodzenia. Podczas tego procesu można zyskać nowe sadzonki. Regularne odmładzanie zapewnia zdrowy rozwój rośliny.
Na jakie choroby narażona jest popularna bergamotka?
Bergamotki nie są całkowicie odporne na choroby. Zapadają zwłaszcza na mączniaka, czyli chorobę powodowaną przez grzyba. Objawia się ona zwłaszcza podczas deszczowego, ciepłego lata. Poza pogodą, na pojawienie się mącznika wpływa także nadmierne zagęszczenie roślin na rabatce. Brak przepływu powietrza i duszny klimat to idealne środowisko do rozwoju grzyba. Jak objawia się mączniak? Występuje w postaci białego nalotu na liściach. Dodatkowo powoduje ich skręcanie, ogranicza także kwitnienie. Finalnie doprowadza do usychania rośliny. Żeby temu zapobiec, konieczne jest zastosowanie oprysku. Po użyciu środków chemicznych bergamotka nie może być już wykorzystywana w kuchni.
Rozmnażanie pysznogłówki
Jeśli planujesz nowe sadzonki, warto odpowiednio przygotować podłoże. W miejscu, gdzie będą posadzone, można zasilić glebę kompostem lub ziemią do kwiatów. To pozwoli na zdrowy wzrost. Rozmnażanie pysznogłówki może następować na dwa sposoby.
A oto one:
1. Rozmnażanie za pomocą nasion.
W jego wyniku można otrzymać rośliny, które kwitną w drugim roku od wysiewu. Nasiona zbiera się w okresie późnego lata i jesieni. Następnie trzeba je wysuszyć i przechować do jesieni. Ważne jest, żeby pamiętać, że przez około 2–3 tygodnie trzeba trzymać je z zamrażalniku. Jeśli mają wykiełkować, muszą przejść proces jarowizacji. Następnie pysznogłówkę wysiewa się w lutym i marcu do ciepłego inspektu. Siewki przenoszone są do doniczek po około 8 tygodniach. Wysadza się je do gruntu pod koniec maja. W pierwszym roku pysznogłówki nie będą zbyt atrakcyjne, dlatego często lądują w rozsadniku, a dopiero później w miejscu docelowym.
2. Rozmnażanie za pomocą bryły korzeniowej.
Podziału bryły korzeniowej można dokonać jesienią lub wiosną. Pierwszym etapem jest dokładne obejrzenie rośliny. Następnie trzeba wykopać ją w całości i przeciąć, żeby otrzymać kilka sadzonek. Można przesadzić je na wybrane miejsce lub odkopać od rośliny matecznej tę część, którą planujemy dalej przesadzić.
Zastosowanie pysznogłówki w kuchni
Pysznogłówka to roślina atrakcyjna nie tylko ze względu na swoje barwne kwiaty i dług czas kwitnienia. Wykazuje również udowodnione właściwości lecznicze i zdrowotne, a konkretnie działanie przeciwzapalne i bakteriobójcze, dlatego często jest składnikiem herbatek na przeziębienie. Można wykorzystać ją także jako tonik do cery problematycznej, trądzikowej. Napary pomagają w kłopotach trawiennych, działają uspokajająco i wspierająco w chorobach krążenia. Pysznogłówka to także doskonała podstawa orzeźwiającej lemoniady. W kuchni często wykorzystywana jest zwłaszcza pysznogłówka szkarłatna (Monarda didyma).
Pysznogłówka jest rośliną niezwykle wszechstronną. Pięknie wygląda i pachnie, a do tego długo kwitnie i można wykorzystać ją w kuchni. To wszystko sprawia, że jest jednym z najpopularniejszych kwiatów, które można spotkać na rabatach.
