Zapamiętaj!
- Rośliny dnia krótkiego (ogrodowe lub doniczkowe) mogą kwitnąć przez cały rok, jeśli zapewni się im odpowiednie minerały i proporcje światła do ciemności.
- Fotoperiodyzm występuje wtedy, gdy indukcja światła spada poniżej poziomu charakterystycznego dla danego gatunku, co prowadzi do takich procesów jak kwitnienie, opadanie liści, mrozoodporność i przejście na zimę.
- Przykładami roślin dnia krótkiego są astry, chryzantemy, hortensje ogrodowe, wyka bób, begonia, wilczomlecz, topinambur, schlumbergera i koper ogrodowy.
- Dłuższe ciemne okresy sprzyjają lepszemu kwitnieniu roślin krótkodniowych, a inne czynniki, takie jak żyzność gleby i nawadnianie, również wpływają na ich rozwój.
- Możliwe jest wywołanie pąków kwiatowych w środku lata lub zimą.
Fotoperiodyzm to uzależnienie sposobu funkcjonowania organizmu od długości dnia i nocy, a dokładniej dobowego czasu indukcji świetlnej. Za wywoływanie kwitnienia odpowiada jego wartość krytyczna, odbierana przez fitochromy (np. w liściach). Rośliny dnia krótkiego zakwitają, kiedy czas oświetlenia spada poniżej specyficznego dla danego gatunku poziomu. Natomiast w roślinach dnia długiego zachodzi zjawisko odwrotne – do rozwoju pąków potrzeba fotoperiodu powyżej wartości krytycznej. Istnieją również rośliny fotoperiodycznie obojętne, które świetnie sobie radzą zarówno podczas krótkiego, jak i długiego dnia.
Rośliny dnia krótkiego to m.in. astry, chryzantemy i nawłocie
Z roślinami dnia krótkiego wiąże się kilka ciekawostek, ważnych dla osób zainteresowanych ich hodowlą. W praktyce rośliny te mogą kwitnąć o dowolnej porze roku – zazwyczaj minimalny okres nieprzerwanej ciemności wynosi 8–10 godzin. Rozwój rośliny warunkują substancje, które wydzielają się jedynie przy braku światła. Indukcja świetlna niemal natychmiast hamuje lub całkowicie zatrzymuje kwitnienie. Krótkiego dnia i długiej nocy potrzebują między innymi:
- ogrodowe rośliny dnia krótkiego:
- aster;
- chryzantema;
- topinambur – słonecznik bulwiasty;
- nawłoć.
- doniczkowe rośliny dnia krótkiego:
- poinsecja – gwiazda betlejemska;
- wilczomlecz;
- szlumbergera – kaktus bożonarodzeniowy, grudnik;
- begonia zimowa;
- fiołek alpejski – cyklamen perski;
- zwartnica.
- uprawne rośliny dnia krótkiego:
- kukurydza;
- proso;
- ryż;
- soja;
- tytoń.
Fotoperiodyzm w roślinach dnia krótkiego – im dłuższy okres ciemności, tym lepiej
Fotoperiodyzm występuje u roślin i zwierząt, a poprzez odpowiednie sterowanie dostępem do światła człowiek może sterować ich fizjologią – w tym procesami związanymi z rozrodczością. Jeżeli długość okresu ciemności będzie krótsza od pewnej wartości krytycznej, roślina dnia krótkiego nie zakwitnie.
Jakie procesy warunkuje fotoperiodyzm?
Kiedy indukcja świetlna spadnie do odpowiedniego dla danej rośliny poziomu, organizm uruchomi odpowiednie procesy. Te jednak toczą się w jednym tempie – chyba że fitochromy zaczną wyłapywać za dużo światła. Fotoperiodyzm decyduje nie tylko o zakwitaniu, ale warunkuje też:
- wykształcanie bulw i rozłogów;
- czas opadania liści;
- mrozoodporność;
- czas przejścia w stan zimowy.
Długa indukcja świetlna hamuje kwitnienie roślin dnia krótkiego
Raczej mało który działkowiec ma chęci i czas, by „oszukiwać” hodowane przez siebie gatunki fotoperiodyczne i sterować zakwitaniem roślin. Ale jest to wykonalne. Podobnie zresztą jak w przypadku roślin dnia długiego. Oczywiście w tym przypadku trzeba zapewnić im dłuższy okres bardzo dobrego oświetlenia, zwykle 12–14 godzin minimum. Do grupy roślin kwitnących przy świetle należą między innymi:
- hortensja;
- lulek czarny;
- rzodkiewka;
- buraki;
- szpinak.
Rośliny dnia krótkiego – nie tylko ograniczony fotoperiod wpływa na rozwój pąków kwiatowych
Natężenie światła oraz czas ekspozycji na sztuczne bądź naturalne światło to nie jedyne czynniki, jakie musisz wziąć pod uwagę w swoich planach. Do wywołania kwitnienia rośliny dnia krótkiego potrzebujesz również:
- żyznej ziemi;
- optymalnego nawodnienia;
- ochrony przed pasożytami i innymi szkodnikami.
Pamiętaj, że każda roślina dnia krótkiego ma własne potrzeby względem ciemności i odpowiedniej pielęgnacji. W warunkach naturalnych ich kwiaty pojawiają się zazwyczaj wczesną wiosną i późną jesienią. Jednak przy odrobinie wprawy możesz skutecznie zachęcić rośliny dnia krótkiego do wypuszczenia pąków również w środku upalnego lata albo mroźnej zimy.
