Warzywa strączkowe to smaczne rośliny, posiadające wiele prozdrowotnych właściwości. Ponadto są niewymagające w uprawie, dlatego każdy może z powodzeniem zasadzić je w swoim ogrodzie. Dowiedz się wszystkiego o warzywach strączkowych!
Nasiona roślin strączkowych stanowią doskonałe źródło witamin i minerałów. Nie powinno zatem dziwić, że coraz więcej osób decyduje się na ich uprawę w swoich prywatnych warzywniakach. Jeżeli ty także planujesz założenie ogródka, w którym znajdą się rośliny jadalne, koniecznie zapoznaj się z naszym tekstem. Podpowiemy, jakie są wymagania najpopularniejszych warzyw strączkowych i dlaczego warto wprowadzić je do swojej diety.
Lista warzyw strączkowych
Warzywa strączkowe należą do rodziny bobowatych, zwanych też motylkową (Fabaceae Lindl., Papilionaceae Giseke). Uprawa się je dla celów jadalnych albo pastewnych. Do najpopularniejszych w uprawie roślin należą groch, bób oraz fasola, jednak do rodziny bobowatych należą także nieco mniej powszechne:
- soczewica;
- soja;
- fasolnik;
- ciecierzyca;
- orzech arachidowy;
- nikla indyjska;
- wspięga pospolita.
Warzywa strączkowe zawierają bardzo wysoką zawartość składników odżywczych, niezbędnych organizmowi do prawidłowego funkcjonowania. Ze względu na wysoką zawartość białka, rośliny strączkowe mogą być doskonałym zamiennikiem mięsa. Oprócz tego zawierają sporo węglowodanów i stosunkowo niewiele tłuszczów.
Które warzywa strączkowe warto uprawiać?
Do najpopularniejszych i jednocześnie najłatwiejszych w uprawie roślin strączkowych zaliczamy przede wszystkim bób (Vicia faba), fasolę (Pheseolus) oraz groch (Pisum sativum).
Bób stanowi warzywo jednoroczne. Wytwarza sztywne, proste łodygi, a jego nasiona mogą być jedzone bezpośrednio lub mrożone, co zachowuje ich składniki odżywcze. Najpopularniejszą odmianą są „Windsot Biały”, „Bachus” i „Jankiel Biały”.
Fasola spotykana najczęściej w uprawach to fasola zwykła oraz wielokwiatowa. Te rośliny charakteryzuje przede wszystkim silny wzrost. Poleca się takie odmiany jak „Blauhilde” oraz „Piękny Jaś”.
Groch to, podobnie jak bób, roślina jednoroczna. W zależności od odmiany może osiągać wysokość od kilku centymetrów do nawet 3 m. Wyróżniamy groch cukrowy oraz łuskowy. Najprostsze w uprawie są odmiany „Telefon”, jednak często poleca się także „Pioniera” oraz „Cud Kelwdonu”.
Jak uprawiać rośliny strączkowe w swoim ogrodzie?
Uprawa warzyw strączkowych nie jest zbyt trudna i poradzą sobie z nią nawet osoby niezbyt doświadczone w hodowli roślin. Warto jednak mieć na uwadze, że i one mają swoje wymagania, których należy przestrzegać, aby rozwijały się prawidłowo. Poniżej przedstawimy, w jaki sposób hodować bób, fasolę oraz groch.
Bób można uprawiać z siewu albo rozsady. Nasiona nie potrzebują zbyt wysokiej temperatury do wykiełkowania (zaledwie 2-4 stopnie Celsjusza); roślina wymaga natomiast ok. 20 stopni do dalszego wzrostu. Siew na grządki powinien odbywać się wczesną wiosną (przełom marca i kwietnia). Wysokie odmiany bobu potrzebują specjalnych podpór. Roślinom pozwala to swobodnie wzrastać, a ponadto chroni je przed mszycą trzmelinowo-burakową. Zbiory bobu są możliwe najczęściej już po 12 tygodniach od zasiania nasion.
Fasola jest jedną z roślin strączkowych, której rozsiew możliwy jest wyłącznie do gruntu. Najlepszym okresem jest połowa maja, kiedy temperatura jest już nieco wyższa fasola potrzebuje ok. 11 stopni Celsjusza do wykiełkowania oraz do 22 stopni do wzrostu. Podobnie jak u bobu, odmiany pnącej fasoli potrzebują specjalnych podpórek. Jej zbiór jest możliwy zazwyczaj po ok. 13 (w przypadku fasoli zwykłej) lub 17 tygodni (fasola wielokwiatowa) po zasianiu.
Uprawa grochu jest dość podobna do hodowli bobu. To warzywo także potrzebuje niedużej temperatury (2-4 stopnie Celsjusza) dla kiełkowania i nieco wyższej (20 stopni Celsjusza) dla wzrostu. Zaleca się, aby w roku poprzedzającym uprawę nawieźć wybrane stanowisko potasem i fosforem. Groch należy wysiewać w okolicach marca i kwietnia. Strąki odmiany cukrowej należy zebrać, kiedy nasiona są jeszcze w fazie zawiązków, natomiast groch łuskowy jest gotowy do zbioru po całkowitym wykształceniu nasion i wzroście strąków.
Warzywa strączkowe najlepiej rozwijają się na stanowiskach nasłonecznionych. Są wrażliwe na zbyt długi brak światła, co znacząco wpływa na liczbę kwiatów, a następnie zawiązywanie strąków. Rośliny z rodziny bobowatych preferują podłoża żyzne i próchniczne. W przypadku, kiedy nasza gleba ma zbyt mało składników odżywczych, należy wdrożyć stosowanie nawozów. Ważne jest także upewnienie się, że gleba ma uregulowane stosunki wodno-powietrzne.
Rośliny strączkowe nie potrzebują zbyt dużej ilości wody, jednak podłoże powinno być zawsze lekko wilgotne. Zbyt długie przedłużające się okresy suszy mogą prowadzić do wcześniejsze dojrzewanie nasion lub włóknistość łupin nasiennych.
Pielęgnacja warzyw strączkowych
Warzywa strączkowe na szczęście nie wymagają skomplikowanych zabiegów pielęgnacyjnych. Nie oznacza to, że można je zostawić samym sobie! Należy pamiętać, że wymagają one regularnego podlewania, w szczególności podczas zawiązywania i wzrastania strąków. Zbyt sucha gleba sprawi, że rośliny nie będą rozwijały się prawidłowo. Nie wolno także zapomnieć o systematycznym odchwaszczaniu roślin, aby mogły swobodnie rosnąć. Radzi się również, aby raz na jakiś czas zruszać ziemię dookoła sadzonek. Jeżeli zdecydujemy się na uprawę tycznych fasoli, musimy pamiętać o zapewnieniu im podpórek.
Właściwości zdrowotne warzyw strączkowych
Warzywa strączkowe nie bez powodu są coraz popularniejszym elementem wielu warzywniaków. Dla wielu stanowią wyjątkowo smaczny dodatek do obiadu, a wydaje się, że wyhodowane we własnym ogrodzie i świeżo zerwane z krzaczka, będą jeszcze lepsze. Mało kto jednak zdaje sobie sprawę, że jedzenie warzyw strączkowych to nie tylko przyjemność dla podniebienia, ale i dostarczanie sobie wielu wartości odżywczych.
Jak już wspominaliśmy warzywa są cennym źródłem białka i węglowodanów, przy jednocześnie niewielkiej ilości tłuszczu. Oprócz tego zawierają nierozpuszczalny błonnik, który wspomaga trawienie, reguluje prawidłowy poziom cholesterolu we krwi i zapewnia sycące uczucie w żołądku. Ponadto rośliny strączkowe uważane są za pożywienie wysokokaloryczne; mimo to poleca się je odchudzającym się osobom, gdyż sprawiają, że głód zostaje zahamowany na wiele godzin i dostarczają organizmowi wielu składników odżywczych.
Rośliny strączkowe to także doskonały wybór dla osób na diecie bezglutenowej, gdyż żadna z nich nie zawiera tego składnika. Ponadto, dzięki niskiemu indeksowi glikemicznemu strączków, mogą stanowić element posiłków osób zmagających się z insulinoopornością. Ze względu na wysoką zawartość żelaza w roślinach strączkowych, świetnie wspomagają one pracę serca i układu odpornościowego osoby chorowite i zmagające się z chorobami układu krążenia zdecydowanie powinny jeść ich jak najwięcej.
Rośliny strączkowe poleca się również dzieciom i młodzieży w okresie dorastania oraz przyszłym mamom, gdyż sprzyjają prawidłowemu rozwojowi organizmu i jego funkcjonowaniu. Dla najmłodszych ważny jest również zawarty w warzywach wapń, który odpowiada za budowę kości i zachowanie zdrowego uzębienia.
Kto powinien unikać roślin strączkowych?
Chociaż warzywa strączkowe zawierają wiele cennych dla zdrowia witamin i minerałów, nie wszyscy powinni je spożywać. Są to rośliny powszechnie uważane za ciężkostrawne, wywołujące uczucie ciężkości, gazy i wzdęcia. Nie zaleca się ich jedzenia osobom, które cierpią m.in. na:
- wrzody żołądka;
- choroby wątroby;
- zespół jelita drażliwego;
- zespół policystycznych jajników;
- choroby tarczycy;
- problemy z woreczkiem żółciowym.
Ponadto przyszłe matki powinny zawsze konsultować swoje wybory pokarmowe z lekarzem. Chociaż niektóre rośliny strączkowe mają pozytywny wpływ na zdrowie kobiety i jej nienarodzonego dziecka, ich zbyt duża ilość może powodować działania niepożądane.
Podsumowanie
Rośliny strączkowe posiadają bardzo niewielkie wymagania, dlatego nawet amatorzy poradzą sobie z ich uprawą i pielęgnacją. Ponadto spożywanie warzyw strączkowych może pomóc w dostarczeniu organizmowi składników mineralnych, niezbędnych dla jego prawidłowego funkcjonowania!
