Ogromna różnorodność gatunków występujących w lasach na terenie Polski sprawia, że spostrzegawczy obserwator dostrzeże mnóstwo okazów roślin leśnych podczas spaceru. Warto znać nazwy warstw lasu i podstawowe informacje dotyczące rosnących tam roślin. Poznaj rośliny leśne występujące w polskich lasach.
Zapamiętaj!
- Polskie lasy są domem dla różnorodnych roślin, a poszczególne warstwy to ściółka, runo, podszyt i korony drzew.
- Warstwa ściółki wypełniona jest materią organiczną, taką jak opadłe liście i igły, z godnymi uwagi mieszkańcami, takimi jak grzyby, bakterie i owady.
- Podszyt zawiera rośliny kwitnące, które zdobią las przed pojawieniem się liści na drzewach. Są to ciemierniki, zawilce gajowe, niezapominajki, wrzosy i różne jagody, takie jak maliny i jeżyny.
- Krzewy występujące w tym piętrze to między innymi jałowiec, bez czarny, kalina koralowa, kruszyna i jarząb pospolity.
- Drzewa w najwyższym piętrze mogą być iglaste lub liściaste – sosna, jodła, świerk lub dąb, buk itp., natomiast na obrzeżach lasów można spotkać brzozy.
Najniższe piętro lasu, czyli ściółka
Warstwa ściółki to najniższe piętro lasu. Znajduje się pomiędzy ziemią a runem. Charakteryzuje się obecnością materii organicznej z opadłych liści i igieł. Można tam spotkać organizmy takie jak grzyby, bakterie, dżdżownice i chrząszcze, a także szczątki roślin i zwierząt. Wraz z upływem czasu te składniki przekształcają się w próchnicę.
Ściółka jest miejscem życia i schronieniem dla licznych organizmów. Znajduje się tam pożywienie dla różnych zwierząt. W tej warstwie produkowana jest próchnica ze znajdujących się tam pozostałości. Ściółka jest miejscem, z którego wyrastają wszystkie rośliny leśne. Na dnie lasu spotka się mchy i porosty. Część z nich, jak chrobotek reniferowy, jest pod ochroną.
Krzewinki i inne rośliny leśne w warstwie runa
Najbardziej różnorodnym piętrem lasu jest runo. Obfituje ono w różne gatunki roślin zielnych. Dzika przyroda rządzi się swoimi prawami i o kolejności kwitnienia decyduje pogoda oraz dostępność światła naturalnego. W warstwie zwanej runem leśnym rośnie wiele roślin kwitnących wiosną, zanim pojawią się liście na krzewach i ograniczą dopływ promieni słonecznych do dna lasu.
Są to wiosenne przylaszczki, zawilce gajowe oraz niezapominajki. Latem pojawiają się owoce jagód i poziomek. Jesienią na piaszczystych terenach leśnych zakwitają wrzosowiska. W cieniu koron drzew rosną krzewinki i paprotniki, które nadają lasom nieco tajemniczy wygląd.
Warto wiedzieć
Ściółka i runo leśne to niesamowite miejsca, w których spotykają się organizmy ze wszystkich królestw! Bakterie, protisty, drobne zwierzęta, rośliny i grzyby – a także porosty, będące połączeniem grzyba i rośliny… pod Twoimi stopami toczy się cały ekosystem. Skład runa zdradza także wiele informacji na temat gleby. Często występują w nim gatunki roślin o wąskim zakresie tolerancji, które wskazują na określone zakresy pH, wilgotności, żyzności i nie tylko.
Podszyt – jakie krzewy można spotkać w lesie?
Wśród przedstawicieli flory Polski krzewy stanowią sporą grupę. Są też ważnym elementem lasu, gdyż mnóstwo dzikich zwierząt znajduje w nich schronienie i pożywienie. Podszyt jest miejscem życia zwierzyny płowej i innych leśnych mieszkańców.
W tej warstwie rośnie duża liczba gatunków krzewów liściastych i iglastych. Na uboższych glebach pojawia się charakterystyczny kłujący jałowiec. Jego szyszkojagody służą za pożywienie dla ptaków. Nieco żyźniejsze podłoże to miejsce, gdzie może rosnąć bez czarny, kalina koralowa, kruszyna i jarząb. Można też tam szukać krzewów leszczyny, a także smacznych owoców jagodowych: malin oraz jeżyn.
Najwyższe piętro lasu – drzewa, które rosną w naszym klimacie
W lesie znajdziesz też licznych przedstawicieli drzew. Skład gatunkowy może się różnić w zależności od tego, czy jest to las iglasty, liściasty czy mieszany. Wśród iglastych roślin leśnych najczęściej spotyka się sosnę, świerk i jodłę. Wśród drzew liściastych króluje dąb, buk i grab. Nieco rzadziej występują klony i jesiony. Na obrzeżach lasu i na polanach można też spotkać smukłe brzozy o białej korze.
Znasz już najczęściej występujące w Polsce rośliny leśne. Gdy wędrujesz leśną ścieżką, rozejrzyj się wokoło. Być może rozpoznasz część mijanych gatunków roślin. Dzięki temu przyjemny spacer połączysz z ciekawymi obserwacjami botanicznymi. Nawet blisko domu możesz zobaczyć ciekawe okazy.
Najczęściej zadawane pytania
Jakie rośliny do ogrodu w lesie?
Jeśli jesteś szczęśliwym posiadaczem leśnego ogródka, masz wiele możliwości, jak go urządzić. Ściółka jest bogata w próchnicę i minerały – dobrze będą w niej rosły berberysy, jaśminowce, lilaki i ostrokrzewy. Możesz także uczynić swój kawałek lasu bardziej charakterystycznym, sadząc w nim drzewa takie jak klony, wierzby i jarząby. Jeśli chcesz mieć własne owoce, zasadź porzeczki, czeremchy i kaliny (owoce tej ostatniej trzeba poddawać obróbce).
Jakie drzewo posadzić w lesie?
Najbezpieczniej sadzić w lasach drzewa, które nie potrzebują żyznej gleby. Wszystkie rośliny leśne konkurują bowiem ze sobą o wodę i składniki odżywcze. W lesie iglastym można posadzić sosnę, świerk lub jodłę, a w liściastym – brzozę, buk czy jesion.
Jakie rośliny rosną pod sosnami?
Pod sosnami najlepiej radzą sobie sucholubne krzewy, takie jak irga, berberys, róża pomarszczona, śnieguliczka biała i pęcherznica kalinolistna. Można też pod nimi zasadzić rokitniki, azalie, kalmie i pierisy japońskie.
Jakie rośliny sadzić pod brzozą?
Kostrzewa sina, barwinek pospolity i irga to typowy zestaw roślin rosnących pod brzozami. Jeśli stanowisko jest słoneczne, można też nasadzić floksy i żagwiny.
Jakie grzyby rosną pod sosnami?
W lasach sosnowych można znaleźć borowiki, podgrzybki, maślaki i kurki. Inne jadalne opcje to gołąbek błotny, płachetka zwyczajna i gąska zielona. Często pod sosnami pojawiają się także niejadalne i trujące grzyby – mleczaje rude, muchomory czerwone i muchomory cytrynowe.
