Alnus glutinosa Gaertn., w Polsce nazywana olszą, to bardzo interesujące drzewo liściaste. Charakteryzuje się prostym pniem oraz efektowną, rozłożystą koroną. Zwykle bez trudu osiąga wysokość aż 40 metrów. Posiada także ciekawą zdolność tworzenia odrostów ze ściętych pni.
Jak wygląda i gdzie występuje naturalnie olsza czarna?
Olsza posiada wyjątkowo ciemną, niemal czarną korę. Niestety bardzo częsta ulega ona pęknięciu, przez co cała roślina jest nadmiernie narażona na wszelkiego rodzaju choroby oraz ataki szkodników.
Liście olszy czarnej są bardzo długie – osiągają nawet 10 centymetrów. Ich kształt jest jajowaty o tępym bądź wyciętym wierzchołku. Liście olszy czarnej są wyjątkowo efektowne. Wynika to głównie z ich brzegu – falistego oraz piłkowanego, ale także z wyjątkowo błyszczącej powierzchni górnej. Spód liści jest owłosiony, a w przypadku młodych roślin także dość lepki.
Kwiaty olszy czarnej pojawiają się w trakcie zimy i wczesną wiosną. Drzewo wytwarza je w grudniu oraz styczniu, natomiast szczyt kwitnienia przypada na okres od lutego do kwietnia. Młode kotki na początku są intensywnie czerwone, lecz z czasem przyjmują odcienie zieleni. Po okresie kwitnienia drewnieją i wyglądają jak szyszeczka. Owocostan czarnej przypomina niewielki orzeszek z wąskimi skrzydełkami przenoszony z wiatrem.
Ze względu na okres kwitnienia drzewa te wytwarzają duże ilości pyłku. Skutkiem tego olcha jest rośliną silnie uczulającą. Jest to kluczowe przeciwskazanie do uprawy ogrodowej w sytuacji, gdy wśród mieszkańców znajduje się alergik.
Skąd pochodzi olsza czarna?
Olsza czarna należy do rodziny brzozowatych, choć nie przypomina popularnej brzozy. Ze względu na powszechne występowanie w zaroślach oraz lasach jest kluczową rośliną dla ekosystemu Europy. W niewielkiej ilości występuje także w Afryce oraz Azji.
Obecnie najczęściej widuje się ją w lasach sztucznie nasadzonych przez człowieka. Niemniej jednak jej nasiona mogą pokonywać duże odległości i szybko się rozrastać. Najczęściej samoczynnie pojawia się w pobliżu zbiorników wodnych.
Jakie wymagania ma olsza czarna, aby zdrowo rosła?
Olsza czarna jest drzewem o stosunkowo dużych wymaganiach. Stanowisko, na którym będzie rosła, powinno być mocno nasłonecznione. Ze względu na środowisko, w którym rośnie naturalnie, kluczowa jest także wilgotność podłoża.
Konieczna jest gleba podmokła, o odczynie lekko kwaśnym lub obojętnym. Olcha świetnie poradzi sobie także na podłożu okresowo zalewanym. Nawet najsłabsze podłoże nie jest problemem, lecz kluczową przeszkodą będzie czasowa susza.
Olsza jest drzewem wysoko odpornym na wahania temperatury. Ze względu na pełną mrozoodporność nie ma konieczności stosowania dodatkowych zabezpieczeń na okres zimowy.
Gdzie można spotkać olszę czarną? – przykłady zastosowania
Najczęstszym zastosowaniem olszy czarnej jest uprawa na drewno. To miękki i lekki surowiec, doskonale odporny na wodę. Należy jedynie uważać, ponieważ jest także dość łupliwy i charakteryzuje się tendencją do wypaczania.
Drewno olszy czarnej po obróbce ma piękny, czerwony odcień. Z tego względu jest bardzo popularne w branży meblarskiej. Wykonane z niego podłogi oraz meble charakteryzują się niebanalnym wyglądem. Powszechnie stosuje się je także jako materiał wykorzystywany do produkcji płotów, choć wymaga najwyższej jakości impregnacji. Olsza czasem jest także wykorzystywana w ogrodach w ramach rośliny ozdobnej. Doskonale sprawdza się także jako drzewo stabilizujące brzegi rzek oraz granice oczek wodnych.
W jaki sposób sadzi się i pielęgnuje olszę czarną?
Sadzenie olszy czarnej może przebiegać na kilka sposobów. Najczęściej spotykaną formą są sadzonki dostępne w sklepach ogrodniczych. Posiadają one nagi lub balotowany korzeń. Z łatwością można umieścić taką sadzonkę we wcześniej przygotowanym dole. Olsza może być także siana z wykorzystaniem wcześniej zebranych nasion.
Posiadając olszę czarną w ogrodzie, nie ma konieczności stosowania skrupulatnej, czasochłonnej pielęgnacji. Gdy rośnie w nasłonecznionym, wilgotnym miejscu, jedyne czego może potrzebować, to dodatkowej ochrony przed chorobami.
Olsza czarna jest efektowną, niewymagającą uwagi rośliną. Charakteryzuje się ciekawą korą i interesującymi liśćmi. Może być także z powodzeniem wykorzystywana w przemyśle.
