Nawóz zielony to istotny element płodozmianu. Mimo tego, że nazwa ta słusznie kojarzy się z dużymi uprawami i produkcją na wielką skalę, bobowate można wykorzystać również w przydomowym ogrodzie. Ich właściwości korzystnie wpływają na wzrost i rozwój innych gatunków. Sprawdź, czy uprawa roślin motylkowych jako przedplonu jest dobrą decyzją i jak robić to prawidłowo.
Zapamiętaj!
- Rośliny motylkowe to pożyteczne odmiany roślin, które można wykorzystać jako przedplon na zielony nawóz w przydomowym ogrodzie.
- Bakterie brodawkowe żyjące w symbiozie z roślinami motylkowymi pomagają wiązać azot w formę dostępną dla innych roślin, wzbogacając glebę.
- Rośliny motylkowe występują zarówno w odmianach drobnonasiennych (lucerna i koniczyna biała), jak i grubonasiennych (bób, groch, soja i łubin żółty).
- Zastosowanie przedplonu z roślin motylkowych może zastąpić konieczność dodatkowego nawożenia, zwłaszcza azotem.
- Alternatywnie, rośliny motylkowe mogą być stosowane jako pasza dla zwierząt lub jako gatunki miododajne dla owadów zapylających.
Na czym polegają właściwości roślin motylkowych?
Seradela, wyka lub bobik nie stanowią ozdoby w ogrodzie ani nie są uprawiane na pożywienie. Główną zaletą uprawy roślin strączkowych jest ich zdolność do wiązania wolnego azotu i przekształcania go w formę łatwo dostępną dla innych roślin. Na ich korzeniach bytują bakterie brodawkowe, które żyją z nimi w symbiozie. System korzeniowy rozrasta się bujnie aż do głębszych warstw gleby.
Rośliny strączkowe regulują zasobności składników pokarmowych w podłożu oraz poprawiają jego strukturę. Po przekopaniu użyźniają glebę i wzbogacają ją w próchnicę. Dlatego często stosuje się je jako przedplon dla roślin ozdobnych i użytkowych.
Bakterie gram-ujemne Rhizobium
Bytujące na powierzchni korzeni Rhizobium powodują powstawanie brodawek, dlatego nazywa się je bakteriami brodawkowymi. Przyciągają je lektyny, które wytwarzane są przez system korzeniowy. Część zasymilowanego przez nie azotu dostaje się do gleby. Dzięki temu staje się on łatwiej dostępny dla korzeni innych roślin uprawianych później na tym samym stanowisku. Często ziarna bobiku, wyki, seradeli i innych roślin motylkowych kupowane w sklepie są już zaprawiane odpowiednim preparatem.
Rośliny motylkowe drobnonasienne czy rośliny motylkowe grubonasienne?
Gatunki drobnonasienne, jak lucerna lub koniczyna biała oraz grubonasienne, jak bobik, groch, soja i łubin żółty nadają się na przedplon. Rośliny motylkowe drobnonasienne charakteryzują się większą różnorodnością. Ich nasiona są mniejsze i nie znajdują się w środku typowych strąków. Często można je spotkać w naturalnych zbiorowiskach roślinnych, np. na łąkach, polanach, na terenach miast i wsi. Są częścią krajobrazu rolniczego i dzikiej przyrody. Gatunki grubonasienne nazywane są czasami strączkowymi. Wynika to z obecności strąków z zamkniętymi w środku dużymi nasionami.
Znaczenie roślin motylkowych – czy mogą zastąpić nawożenie?
W niektórych przypadkach stosowanie przedplonu z roślin motylkowatych może na tyle poprawić żyzność gleby, że nie będzie już potrzebne dodatkowe nawożenie. Dotyczy to szczególnie uzupełnienia azotu dostępnego w glebie. Stosowanie nawozów azotowych może okazać się zbędne, gdy użyjesz nasion samych bobowatych. W przypadku mieszanek zalecane jest uzupełnianie tego pierwiastka. Motylkowe czasami wymagają nawożenia odżywkami zawierającymi fosfor i potas.
Porada dla Rośliniarzy
Warto też pamiętać o tym, żeby nie uprawiać roślin strączkowych bezpośrednio po sobie. Przerwa powinna wynosić co najmniej 2 lata.
Na jakich glebach i przed jakimi roślinami stosować zielony nawóz?
Przedstawione gatunki nadają się do siania w ciężkiej, zwięzłej ziemi. Dysponują silnym systemem korzeniowym, który głęboko penetruje ziemię i tym samym rozluźnia ją. Dzięki temu ułatwiony jest rozwój części podziemnych. Glebę pod zasiew należy zacząć przygotowywać bardzo wcześnie. Warto rozpocząć od starannego odchwaszczenia.
Trzeba też pamiętać o odpowiednio głębokim siewie nasion, aby nie zostały one zjedzone przez ptaki. Na glebach o odczynie lekko kwaśnym i kwaśnym warto zastosować wapnowanie wapnem węglanowym. Przedplon z roślin motylkowych jest odpowiedni dla zbóż oraz warzyw okopowych.
Inne zastosowania roślin bobowatych
Rośliny wykształcające strąki mają też inne zastosowanie. Mogą one posłużyć do przygotowywania mieszanki paszowej dla zwierząt. Nasiona grochu siewnego lub soi doskonale nadają się na wartościową paszę dla trzody chlewnej. Jednoroczne rośliny motylkowe to także gatunki miododajne. Wśród gatunków, które mogą być pożytkiem dla pszczół, warto docenić wykę siewną. Wytwarza ona czerwono-fioletowe kwiaty, które odwiedzają owady zapylające od maja do sierpnia.
Warto zainteresować się uprawą strączków na przedplon. Rośliny motylkowe znane są z wiązania azotu z powietrza i udostępniania go dla roślin następczych. Poprawiają strukturę gleby oraz jej fizyczne i biologiczne właściwości. Posadź lucernę lub koniczynę na wybranej grządce i przekonaj się, jak ich obecność wpłynie na kolejną uprawę.
Najczęściej zadawane pytania
Jakie to są rośliny motylkowe?
Rośliny motylkowe można rozpoznać po charakterystycznych kwiatach przypominających tytułowe motyle. Łączy je również jeden typ owocu (strąk) i złożonymi liśćmi z przylistkami.
Czym nawozić rośliny motylkowe?
Nawozem z fosforem i potasem.
Czy koniczyna jest motylkowa?
Tak. Koniczyna, tak jak i lucerna, jest motylkowa.
