Porzeczka czarna (Ribes nigrum) to popularny krzew owocowy w rodziny agrestowatych. Może być z powodzeniem uprawiany w ogrodzie. Jakich warunków i pielęgnacji potrzebuje do prawidłowego wzrostu? Sprawdź to!
Zarówno przetwory z czarnej porzeczki, jak i jej owoce jedzone prosto z krzaka to dla wielu osób prawdziwy smak lata. Jeżeli dysponujesz przestrzenią na działce lub w ogrodzie, możesz zdecydować się na uprawę tej rośliny. W ten sposób zapewnisz sobie dostęp do jej pysznych jagód za darmo każdego roku. Żeby jednak cieszyć się ze zbiorów, trzeba najpierw zapewnić roślinie odpowiednie warunki glebowe i zadbać o jej prawidłową pielęgnację. Z poniższego artykułu dowiesz się wszystkiego na ten temat.
Porzeczka czarna – charakterystyka rośliny
Czarna porzeczka uprawiana jest w Europie przynajmniej od XV wieku. Z początku hodowano ją jedynie na terenie Danii i Holandii, jednak z czasem rozprzestrzeniła się na resztę świata. Do dzisiaj jest to roślina niezwykle popularna i rodząca powszechnie lubiane owoce.
Krzew dorasta do wysokości około 2 metrów i wyróżnia się umiarkowanie rozłożystym pokrojem. Młode pędy są owłosione, jednak z czasem stają się nagie. Charakterystyczną cechą jest specyficznie pachnące gruczołki, które pokrywają zarówno liście, jak i kwiaty, czy owoce.
W okresie kwitnienia kwiatostany są niemal całkowicie niewidoczne. Mają niepozorny zielony kolor z lekkim zaczerwienieniem na środku. Najbardziej charakterystyczne są owoce. To czarne jagody o lekko kwaskowatym smaku, które pojawiają się na krzewach latem.
Uprawa czarnej porzeczki w ogrodzie
Stanowisko dla porzeczki czarnej
Tak jak w przypadku większości roślin, niezwykle istotną kwestią jest znalezienie odpowiedniego stanowiska na sadzenie porzeczki. Krzewy najlepiej czują się w dobrze nasłonecznionych miejscach. Zazwyczaj warto wybrać dla nich stanowisko osłonięte od wiatru na południowej wystawie. Oczywiście krzewy poradzą sobie również w zacienieniu. Trzeba jednak zaznaczyć, że w takich warunkach będą wytarzać mniejsze i zdecydowanie mniej słodkie owoce.
Wymagania glebowe czarnej porzeczki
Rośliny tego gatunku najlepiej czują się w glebie, która jest jednocześnie żyzna i próchnicza. Podłoże powinno być możliwie jak najbardziej przepuszczalne. Porzeczki nie lubią ciężkich i gliniastych gleb. Ważny jest odowiedni odczyn pH, który powinien wynosić od 6 do 7. Przed założeniem plantacji koniecznie sprawdź parametry podłoża i w razie potrzeby wykonaj wapnowanie.
Sadzenie krzewów porzeczki
Sadzonki umieszczamy w glebie w rozstawie mniej więcej 2,5 x 2,5. Warto zadbać o to, aby zostały umieszczone na głębokości większej niż w szkółce. W ten sposób zadbasz o to, by system korzeniowy zetknął się z wilgotniejszymi warstwami gleby. Sadzenie przeprowadzamy późną jesienią, najlepiej na przełomie października i listopada. Przedtem glebę warto wzbogacić nawozem organicznym – kompostem albo obornikiem.
Porzeczka czarna – cięcie i pielęgnacja
Żeby co roku cieszyć się z obfitych plonów, trzeba dbać o odpowiednią pielęgnację roślin. Czarną porzeczkę podlewamy najczęściej w momencie zawiązywania się owoców. Wówczas zabieg nawadniania należy powtarzać nawet raz na trzy dni.
Obserwuj, czy wokół krzewów nie gromadzą się chwasty. Wszystkich niepożądanych gości należy na bieżąco usuwać. Parowanie wody z gleby ograniczysz poprzez rozsypanie wokół specjalnej ściółki albo kory. Raz do roku wskazane jest zasilenie rośliny nawozem organicznym. Wedle potrzeby możesz również zdecydować się na specjalnie przygotowane mieszanki mineralne.
Najważniejszym elementem pielęgnacji porzeczki jest jej przycinanie. Do tego zabiegu przystępuje się jednak dopiero w czwartym sezonie wegetacyjnym. Do tego czasu rośliny powinny rosnąć jak najbardziej swobodnie. Najważniejsze jest usuwanie uszkodzonych i chorych pędów oraz tych, które rosną do środka korony. Ten gatunek najlepiej owocuje na długich pędach, dlatego ich skracanie nie jest wskazane. Warto jednak przycinać roślinę od zewnątrz, aby nadać jej ładny i pożądany pokrój.
Odmiany czarnej porzeczki
W ostatnich latach coraz popularniejsze stało się uprawianie czarnej porzeczki w ciekawych odmianach, których na rynku ogrodniczym pojawia się coraz więcej. Poniżej znajdziesz kilka tych, na które warto zwrócić szczególną uwagę w szkółkach.
- Bona – jedna z najbardziej polecanych odmian to upraw amatorskich. Dojrzewa wcześnie i jest odporna na ataki mączniaka agrestu.
- Ceres – również bardzo dobrze nadaje się do chowu amatorskiego, chociaż nie jest odporna na mączniaka. Daje dobre deserowe owoce, które mają pewną tendencję do zbyt wczesnego osypywania się.
- Roodknop – to bardzo plenna odmiana o owocach, które są duże, ale jednocześnie nieco cierpkie w smaku.
- Brodtrop – wcześnie dojrzewa i daje liczne owoce. Jest narażona na atak rdzy porzeczkowej.
Na rynku znajduje się oczywiście o wiele więcej odmian. Niektóre z nich nadają się wyłącznie do upraw przemysłowych! Koniecznie zwróć na to uwagę przed zakupem.
Choroby czarnej porzeczki
Czarna porzeczka jest niestety narażona na liczne choroby. Największe szkody czynią one w uprawie przemysłowej, jednak amatorscy ogrodnicy również powinni mieć się na baczności. Szczególnie niebezpieczne dla tego gatunku są:
- przędziorek chmielowiec;
- mszyca porzeczkowa;
- mączniak agrestu;
- rdza porzeczkowa;
- plamistość liści.
Krzewy hodowane w prywatnych ogrodach są znacznie mniej narażone na wszelkiego rodzaju problemy ze zdrowiem. Warto jednak dokładnie obserwować swoje rośliny i przede wszystkim dbać o to, aby sadzonki czerpać wyłącznie ze sprawdzonych źródeł. To najlepszy sposób na uniknięcie problemów zdrowotnych.
Zastosowanie owoców czarnej porzeczki
Czarna porzeczka hodowana jest przede wszystkim dla swoich czarnych jagód, które w polskiej kuchni mają bardzo szerokie zastosowanie. Owoce przerabia się na liczne przetwory, między innymi soki, dżemy, powidła, czy nalewki. Ich bardzo szczególną cechą jest wysokie stężenie witaminy C, która jest silnym antyoksydantem i wpływa pozytywnie na odporność organizmu.
Zastosowanie czarnej porzeczki w medycynie ludowej
W czasach, kiedy dostęp do leków i produktów medycznych był znacznie bardziej ograniczony, przetwory z czarnej porzeczki stosowano jako wsparcie w walce z różnymi przypadłościami. Dzisiaj wiemy, że w tej roślinie występują liczne składniki odżywcze. Przede wszystkim warto wspomnieć o polifenolach i kwasach fenolowych.
Dzięki niej czarna porzeczka działa przeciwzapalnie. Bywa stosowana w infekcjach dróg oddechowych i dróg moczowych. Dzięki właściwościom ściągającym wytłoki owocowe (a także same owoce) mają działanie przeciwbiegunkowe.
Porzeczka czarna – podsumowanie
Czarna porzeczka to średniej wielkości krzew, który można hodować amatorsko we własnym ogrodzie. Jeżeli chcesz zapewnić sobie rokroczne obfite zbiory postaraj się posadzić roślinę w możliwie jak najbardziej nasłonecznionym miejscu. Gleba powinna być żyzna i wilgotna, ale w żadnym wypadku nie podmokła. Młode rośliny warto chronić przed przed przymrozkami.
Owoce czarnej porzeczki są zdecydowanie niedoceniane! Można wykonać z nich wiele różnych przetworów, które są nie tylko pyszne, ale także mają silne działanie prozdrowotne. Są bogate w cukry, witaminy i cenne sole mineralne.
