Podgrzybek trujący – jak odróżnić ten gatunek od podobnych i jadalnych grzybów?

Wyświetl ten post na Instagramie

Post udostępniony przez Mateusz Kubarek (@lesne_wedrowanie_mk)

Jak wygląda podgrzybek trujący?

Grzyb, jakim jest podgrzybek szatański (borowik szatański), swoją nazwę zawdzięcza wyglądowi. Jego trzon pod kapeluszem jest żółty, a niżej zabarwienie staje się różowo-czerwone. Kształt trzonu jest kolisty, lekko wybrzuszony. Jego powierzchnia pokryta jest widoczną siateczką, a wymiary to około 12 cm x 10 cm (długość, a szerokość). Szaro-biały kapelusz tego trującego grzyba jest wypukły i półkulisty. Jego średnica jest zależna od wieku grzyba i waha się pomiędzy 5 a 25 cm. Starsze egzemplarze mogą mieć spłaszczony kapelusz w kolorze zielonym lub żółtym.

Podgrzybek trujący ma delikatnie żółtawy miąższ, który po przełamaniu zmienia barwę na siną, niebieskawą. Pory tego grzyba zmieniają odcień od jasnożółtych, poprzez pomarańczowe i purpurowe. Rurki szatana osiągają długość około 2,5 cm. Kolor u młodych podgrzybków jest żółty lub zielono-żółty, a starsze z nich mają ten element barwy sinej, oliwkowej.

Gdzie dokładnie występuje podgrzybek trujący?

Grzyb szatan może być zauważony od lipca do października. Gatunek ten występuje rzadko, dlatego ten objęty jest ochroną (czerwona lista zagrożonych roślin i grzybów w Polsce). Aktualnie w kraju nad Wisłą na pewno można spotkać borowika szatańskiego w Górach Kaczawskich oraz na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej.

Warunki, jakie lubi ten trujący grzyb, to:

• gleby wapienne, ciepłe;
• dobre nasłonecznienie;
• lasy liściaste;
• towarzystwo dębów, buków.

Obszary na świecie, gdzie występuje ten trujący okaz

Nie tylko w Polsce podgrzybek trujący jest na czerwonej liście z oznaczeniem „E”, czyli jako gatunek zagrożony wyginięciem. Taki sam status osiągnął dotychczas w krajach takich, jak:

• Niemcy;
• Czechy;
• Austria;
• Belgia;
• Holandia;
• Wielka Brytania;
• Finlandia;
• Dania;
• Szwecja;
• Estonia;
• Słowacja.

Podgrzybek trujący – objawy zatrucia

W podgrzybku szatańskim znajdują się takie substancje, które wywołują objawy podobne do zatrucia pokarmowego, dlatego mogą pojawić się takie, jak:

• nudności;
• wymioty;
• ból brzucha;
• biegunka.

Co ważne, wszystkie objawy mogą pojawić się do dwóch godzin po zatruciu. Konieczna jest szybką pomoc lekarza, ponieważ najgorszym skutkiem ubocznym po spożyciu podgrzybka trującego może być śmierć.

Mniej typowe objawy zatrucia

Inne mniej typowe objawy, jakie pojawiają się po spożyciu tego trującego grzyba, to:

• problemy z oddychaniem;
• spowolnienie rytmu bicia serca;
• skurcze kończyn;
• silne odczuwanie pragnienia;
• łzawienie oczu;
• zwężenie źrenic;
• poty.

Drogie Czytelniczki i Czytelnicy,

Zawsze ceniłem sobie niespodzianki, ale jeśli chodzi o podgrzybki, proponuję zostawić tę niespodziankę w lesie. Szatanek, niewinnie wyglądający na pierwszy rzut oka, może okazać się prawdziwą „bombą” dla Twojego organizmu. A skutki? Cóż, przy odpowiednim stężeniu w Twoim ciele, możesz doznać doświadczenia, które niektórzy określiliby jako „pozaświatowe”. Co tu dużo mówić – śmierć jest w grze. Jeśli myślisz o tym, by zrobić sobie niespodziankę w postaci pieczeni z szatankiem, to myślę, że lepiej zaskocz rodzinę biletem do restauracji. Smaczniejsze i bezpieczne dla wszystkich!

Leczenie zatrucia podgrzybkiem szatańskim

Pierwsza i konieczna czynność, jaką należy wykonać po omyłkowym spożyciu tego silnie trującego grzyba, jest wywołanie wymiotów. Jest to tak ważne, ponieważ w ten sposób trucizna nie zdąży przedostać się do układu krwionośnego. Kolejnym krokiem jest udanie się jak najszybciej do lekarza, a najlepiej po prostu do szpitala. Ważne jest, aby zabrać ze sobą pozostałość dania, w którym znajdował się podgrzybek trujący. Ułatwi to specjalistom zbadanie próbki i upewnienie się, z jakim grzybek mogą mieć do czynienia. Nie wolno na własną rękę niczego pić, w tym także dotyczy to wody. W ten sposób trucizna nie rozprzestrzeni się zbyt szybko i nie dotrze do wątroby.

Zasady bezpiecznego zbierania grzybów

Bezpieczeństwo podczas zbierania grzybów dotyczy zarówno początkującego grzybiarza, jak i doświadczonego. Choć teoretycznie nie ma osób nieomylnych wśród miłośników i znawców grzybobrania, to można starać się zmniejszyć ryzyko zatrucia poprzez czynności, takie jak:

1. Zapoznanie się i posiadanie podczas grzybobrania atlasu grzybów. Zawarte w nim informacje i ilustracje pozwolą na porównanie wszystkich elementów budowy grzyba (blaszka, pory, obecność pierścienia lub pochwy).
2. Ważne jest, aby zbierać tylko grzyby dorosłe. Wówczas zbieracz ma pewność, jaki jest ostateczny wygląd danego egzemplarza.
3. Grzyby zbiera się tylko całe. Każdy element budowy jest istotny w celu odróżnienia gatunku jadalnego od trującego.
4. Odradza się zbierać grzyby bezpośrednio po ulewnym deszczu, ponieważ mogą one szybko pleśnieć lub być nadjedzonym przez insekty.

Podgrzybek trujący – z czym jest mylony?

Istnieje kilka odmian grzybów, z którymi szczególnie można pomylić groźny podgrzybek szatański.

Jest to:

1. Borowik purpurowy – grzyb niejadalny i trujący, chętnie zjadany przez ślimaki.
2. Borowik żółtopory – grzyb niejadalny, trujący na surowo, smak gorzki, zapach niewyraźny.
3. Borowik LeGalowej – grzyb trujący, niewielka średnica kapelusza (do 15 cm).

Goryczak żółciowy – najczęściej mylony z podgrzybkiem trującym

To grzyb należący do rodziny borowikowatych, którego brązowy kapelusz może osiągnąć do 20 cm średnicy. Trzon może być wysoki na 15 cm, a szeroki na 2-5 cm. Charakteryzują go długie i białe rurki, które bez problemu można oddzielić od gąbczastego miąższu. Ten grzyb rośnie w lasach iglastych lub mieszanych. W Polsce występują wielu regionach i na wielu rodzajach terenu. Gatunek ten nie jest trujący, jednakże jest bardzo mocno gorzki, przez co nie warto go jeść. Jeśli przez pomyłkę trafi on do garnka, czy na patelnię, to poza zepsuciem smaku całej potrawy, nie powinien zaszkodzić, a wręcz przeciwnie, ma wiele ciekawych właściwości. Co ciekawe, w Rumunii i Francji wykorzystuje się goryczak w kuchni, jako przyprawę, po uprzednim ugotowaniu go w mleku, ususzeniu i rozdrobnieniu.

Zaskakujące korzyści, jakie może przynieść spożycie goryczaka żółciowego

Niejednego smakosza grzybów może zaskoczyć fakt, że goryczak żółciowy ma działanie prozdrowotne i zawiera sporo witamin. Ciekawy jest fakt, że ten gatunek ma silne działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne oraz przeciwnowotworowe. Nawet niewielki dodatek tego grzyba do potrawy wzbogaci ją o:

• witaminy z grupy B;
• żelazo;
• wapń;
• cynk;
• potas.

Podgrzybek trujący a podgrzybek jadalny

Podgrzybek jadalny to nie tylko jeden gatunek, jednak spośród nich wszystkich tylko jeden jest trujący, czyli ten wymieniony wyżej w artykule. Grzyb jadalny rośnie w lasach iglastych, liściastych i mieszanych, zależnie od danego gatunku. Można pomylić dane gatunki, ale podgrzybek trujący wydziela charakterystyczny i bardzo nieprzyjemny zapach, dlatego ryzyko pomyłki jest niewielkie. Drugi fakt jest taki, że ta śmiertelna odmiana występuje bardzo rzadko w polskich lasach.

Charakterystyka podgrzybków jadalnych

1. Podgrzybek brunatny – jego długość to około 14 cm, a szerokość 4 cm. Może przybierać różne kształty (najczęściej to walec z rozszerzoną podstawą). Kapelusz jest koloru kasztanowo-brązowego. Trzon ma bardzo jasny odcień. Miąższ jest biało-żółty, a po przekrojeniu sinieje. Jest to bardzo pospolity gatunek w Polsce.
2. Podgrzybek zajączek – jego wysokość to maksymalnie 10 cm, a szerokość około 2 cm. Trzon jest biało-żółty, a niekiedy występują na nim brązowo-czerwone plamki. Suchy, matowy i półkolisty kapelusz może mieć różne barwy (żółta, zielono-żółta, brunatna). Szybko pojawia się na nim pleśń po obfitych opadach deszczu.
3. Podgrzybek złotawy – jego wysokość to około 10 cm, a szerokość trzonu wynosi 2 cm. Walcowaty trzon zwężam się ku podstawie. Jego kolor jest żółty, często z czerwonymi plamami. Jego kapelusz jest popękany w kolorze żółtym, brązowym lub oliwkowym.