Hoja to roślina czasem nazywana również błędnie woskownicą. To jednak dwa zupełnie inne gatunki! Ten, który opiszemy, to niewielka roślina doniczkowa uprawiana w domach. Z kolei występująca w Polsce woskownica – chronionym krzewem nadmorskim. Jeśli więc chcesz zająć się uprawą i pielęgnacją hoi, sprawdź najpierw, co trzeba wiedzieć o tej roślinie!
Hoja – gatunki i odmiany oraz podstawowe informacje
Hoja (Hoya) to roślina należąca do rodziny toinowatych. Występuje na terenie środkowej oraz południowo-wschodniej Azji (Indie, Nowa Gwinea, Japonia) oraz w Australii. W naturalnym środowisku jest epifitem, co oznacza, że rośnie na innej roślinie (najczęściej drzewie), a jej pędy dorastają do kilku metrów długości.
Rodzaj ten liczy ponad 500 różnych gatunków, z czego ok. 200 uprawianych jest jako rośliny ozdobne. W Polsce popularne są zaledwie dwa gatunki tego pnącza:
- hoja piękna (Hoya bella);
- hoja różowa (Hoya carnosa).
Obydwa hodowane w doniczkach gatunki charakteryzują się długimi pędami oraz zielonymi, skórzastymi, mięsistymi liśćmi pokrytymi włoskami (kutnerem). Liście hoi różowej mają widoczne jasne cętkowania, z kolei w przypadku hoi pięknej są jasnozielone, węższe i smuklejsze.
Kwiaty hoi
Obydwa gatunki wyróżniają też drobne gwiazdkowate kwiaty, które zwłaszcza wieczorem zniewalają przyjemnym, choć niezwykle intensywnym zapachem. Kwiaty pojawiają się najczęściej w czerwcu i pozostają na pędach do późnej jesieni. Zazwyczaj mają one biały, kremowy lub różowy kolor z różowo-czerwonym przykoronkiem w środku. Kwiatostany zebrane są w tzw. baldachy. Warto wiedzieć, że poza zapachem kwiaty wydzielają także lepki nektar nieco podobny wyglądem do miodu.
Wykorzystanie hoi i popularne odmiany
Obydwa doniczkowe gatunki hoi sprawdzą się jako ozdoba domu, tarasu albo balkonu. Można uprawiać je w stojących doniczkach z kratkami, drabinkami albo podporami, dzięki którym pędy rośliny mogą piąć się i przybierać dowolny kształt. Inna możliwość to zasadzenie roślin w wiszących koszach, z których pędy kaskadami spływają ku podłodze.
Jedne z popularniejszych odmian hoi to:
- hoja różowa „Tricolor” – roślina o białozielonych liściach i czerwonych pędach;
- hoja piękna „Albomarginata” – z liśćmi z charakterystycznym białym obrzeżem;
- hoja różowa „Compacta” – jedna z najniższych odmian o liściach zielonych i poskręcanych.
Uprawa i pielęgnacja roślin
Opisywana przez nas roślina nie sprawia większych problemów, jeśli chodzi o uprawę. Niedoświadczeni ogrodnicy powinni zdecydować się na hoję różową, której uprawa jest łatwiejsza niż w przypadku hoi pięknej. Obydwa gatunki roślin dobrze rosną w temperaturze pokojowej (optymalnie 22–24°C). Nie lubią jednak być wystawiane na bezpośrednie działanie promieni słonecznych – w takich warunkach mogą w ogóle nie kwitnąć! Na liściach szybko pojawią się też plamy świadczące o poparzeniach. Hoja różowa lepiej rośnie na stanowiskach półcienistych, z kolei hoja piękna lubi miejsca jasne i dobrze oświetlone.
Podłoże i doniczka dla hoi
Rośliny te dobrze rosną w uniwersalnej ziemi kwiatowej. Najlepiej jednak sprawdzą się lekkie mieszanki podłoża na bazie torfu i piasku o obojętnym pH (pomiędzy 6,5 a 7).
Hoi, niezależnie od gatunku, nie należy zbyt często przesadzać, więc lepiej od razu wybrać odpowiednich rozmiarów doniczkę. Hoja różowa powinna mieć ją nieco przyciasną (wówczas lepiej rośnie część nadziemna), z kolei hoja piękna potrzebuje większej przestrzeni. Pnącza najlepiej przesadzać szybko. Kiedy hoja jest starsza i mocniej rozrośnięta, do pomocy można zaangażować drugą osobę. Wówczas jedna trzyma roślinę i ostrożnie wyjmuje ją z donicy, a druga od razu podmienia doniczkę na większą.
Jak często podlewać i nawozić hoyę?
Hoje lubią regularne podlewanie. Wodę trzeba jednak wydzielać roślinie z umiarem, uważając, aby jej nie przelać. Jest bowiem bardzo wrażliwa na nadmiar wody, który często skutkuje gniciem korzeni. W skrajnych sytuacjach może spowodować nawet obumieranie pnącza. W okresie wegetacji i kwitnienia (czyli od kwietnia do sierpnia) warto nawozić ją specjalnie przeznaczonym do tego preparatem (można też zastosować po prostu nawóz do roślin kwitnących). Od października należy zaprzestać nawożenia roślin i ograniczyć podlewanie. Dobrze będzie zapewnić wówczas pnączom minimalną wilgotność podłoża, aby nie uschły (wyjątek stanowi tu hoja piękna, którą należy obficie podlewać przez cały rok). Podlewając rośliny, zwracaj uwagę, aby wodą nie zalewać liści i kwiatów.
Regularnie warto także zraszać liście. W ten sposób zapewnisz roślinie optymalną wilgotność i oczyścisz ją. Jeśli hoja jest szczególnie mocno zakurzona, błyszczące liście możesz również przetrzeć miękką, wilgotną ściereczką. Nie stosuj natomiast preparatów nabłyszczających!
Przycinanie pędów hoi
Czy nadmiernie rozrośnięte pędy hoi można swobodnie przycinać? Tak! Nie ma przy tym znaczenia, o jakiej porze roku wykonasz ten zabieg ani jak mocno skrócisz pędy. Ważne jest natomiast, w którym miejscu wykonasz cięcie. Powinno ono przebiegać nad liściem. Przycinając, trzeba też zwracać uwagę, aby pozostawić na roślinie stare szypułki – to z nich roślina w kolejnym roku będzie wypuszczać pąki, które potem zmienią się w efektowne kwiaty. Przekwitłe, suche kwiatostany również można (a nawet powinno się!) odciąć. Taki zabieg również należy przeprowadzać ostrożnie, pozostawiając szypułki.
Niektóre gatunki hoi kwitną nie na starych, ale zupełnie nowych pędach – wówczas nie musisz do ich przycinania podchodzić z taką precyzją.
Czy hoja nadaje się do rozmnażania w domu? Jak dbać o sadzonki?
Chciałbyś stworzyć w domu zielony parapet z przynajmniej kilkoma donicami hoi? Rozmnażanie roślin teoretycznie nie jest trudne, ale w praktyce jego powodzenie zależy od gatunku hoi. Jak je przeprowadzić? Najprościej poprzez przygotowanie sadzonek pędowych. Należy odciąć kilkucentymetrowy kawałek pędu, umieścić go w wodzie i odstawić w ciepłe miejsce. Teraz wystarczy poczekać, aż przygotowana sadzonka się ukorzeni. Zależnie od gatunku trwa to od kilku dni do kilku tygodni. Kiedy korzenie się pojawią, roślinę przesadź do przygotowanej donicy z wbitym palikiem albo drabiną, po której będzie się wspinać.
Choroby i szkodniki atakujące pędy hoi
Hoja jest odporna na większość chorób i szkodników. Czasem jednak – zwłaszcza w wyniku nieodpowiedniej pielęgnacji i przelania – może zapaść na jedną z chorób grzybowych. Początkowe objawy takiego stanu są podobne do skutków przesuszenia, ponieważ liście marszczą się i więdną. Jeśli więc zauważysz, że tak dzieje się z twoją rośliną, zanim znów ją podlejesz, koniecznie sprawdź stan podłoża! Przelaną hoję bardzo trudno jest odratować. Można jednak próbować ją osuszyć i nasłonecznić oraz opryskać preparatem grzybobójczym.
Jak chronić hoję przed wełnowcami?
Hoję mogą także zaatakować wełnowce. Na liściach pojawiają się wówczas małe wełniste plamki białego koloru.
Możesz od razu opryskać je środkiem chemicznym ze sklepu ogrodniczego albo spróbować jednej z naturalnych metod.
- Jeśli szkodników nie jest zbyt wiele, przygotuj roztwór wody z dodatkiem delikatnego detergentu (mydła albo płynu do naczyń).
- Następnie zamocz w roztworze patyczek higieniczny albo płatek kosmetyczny i przecieraj nim liście rośliny, zbierając jednocześnie z jej powierzchni wełnowce.
- Możesz też spróbować ręcznie pozbierać szkodniki albo przyciąć liście hoi, na których je zauważyłeś.
Inną metodą jest umieszczenie rośliny w wannie albo pod prysznicem i oblanie liści intensywnym strumieniem wody. W ten sposób pozbędziesz się szkodników, które nie lubią wilgoci! Pamiętaj jednak, aby przed takim zabiegiem osłonić doniczkę – inaczej przelejesz korzenie!
Łatwa w uprawie, a przy tym przez cały rok podtrzymująca spektakularny wygląd hoja to roślina chętnie wybierana do domów i mieszkań. W czasie kwitnienia zachwyca zapachem i kształtem białych albo różowych kwiatów. Poza sezonem również wygląda widowiskowo dzięki grubym, pokrytym „woskiem” ciemnozielonym liściom. Roślina pięknie prezentuje się ustawiona w doniczkach na wysokich meblach, kwietnikach albo umieszczona w wiszących pojemnikach. Giętkie pędy można jednak również dowolnie formować, dzięki czemu hoja stanie się idealnym dopełnieniem aranżacji mieszkania w każdym stylu.
