Drzewko bonsai to skarłowaciała postać drzewa lub krzewu, któremu kształt nadaje się, przycinając pędy oraz korzenie i odpowiednio drutując część nadziemną. Sprawdź, jak zacząć przygodę z tą niezwykłą rośliną w domu.
Lepiej kupić gotowe, uformowane już drzewko bonsai czy jednak samodzielnie tworzyć je od podstaw? Jakie są odpowiednie doniczki do uprawy bonsai? Czy to roślina przeznaczona wyłącznie do uprawy w domu? Jak o nią dbać? Wszystkiego dowiesz się, czytając ten artykuł.
Bonsai – drzewko czy krzew?
Bonsai kojarzy się z misternym, japońskim kunsztem. Uprawa tego drzewka jest sztuką, która wywodzi się jednak nie z Japonii, a starożytnych Chin. Polega na uzyskaniu skarłowaciałej postaci drzewa poprzez przycinanie gałęzi oraz korzeni, drutowanie i ograniczenie dostarczania substancji odżywczych. Drzewka takie inspirowane są naturą i kształtem starych drzew.
Dziś drzewko bonsai można kupić w każdym sklepie ogrodniczym czy markecie z działem poświęconym uprawie roślin. Jeśli jednak chcesz zdecydować się na posiadanie tej niezwykłej rośliny, wybierz sprawdzone miejsce. W marketach można spotkać drzewka produkowane masowo, będące w niezbyt dobrej kondycji. Takie rośliny przyniesione do domu szybko zamierają. W przypadku drzewka bonsai cena waha się od kilkudziesięciu do kilkuset złotych w zależności od wielkości i wieku rośliny.
Drzewko bonsai – gatunki
Istnieje wiele roślin, z których można ukształtować drzewko bonsai. Gatunki żyjące w naszym klimacie możesz uprawiać w ogrodzie, natomiast ciepłolubne okazy trzymać w domu. Możesz wystawiać je na taras lub balkon od wiosny do późnego lata. Z jakich roślin stworzyć drzewko bonsai? Gatunki, które warto wziąć pod uwagę, to:
- drzewa – buk, dąb, brzoza, klon, sosna, modrzew, głóg, miłorząb, świerk biały, wiąz, śliwa, wiśnia;
- krzewy – kosodrzewina, azalia, różanecznik, oczar, irga pozioma, pigwowiec;
- domowe rośliny doniczkowe – fikusy, szeflera, grubosze, cytrusy, hibiskus, oliwka, granat, gardenia czy fuksja.
Jakie drzewko bonsai wybrać?
Wybór drzewek jest bardzo duży – od niewielkich, młodych, po duże drzewka bonsai mające nawet 15 lat. Które wybrać? Małe drzewko możesz od początku samodzielnie formować, jednak na pierwsze efekty poczekasz minimum 2–3 lata. Choć obserwacja rozwoju rośliny i praca nad nią mogą być niezwykle satysfakcjonujące, niektórzy wybierają większe, uformowane już okazy. Nie znaczy to, że takie drzewko nie potrzebuje przycinania. Drzewko bonsai jest żywe, ciągle rośnie, dlatego by zachować jego kształt, trzeba o nie odpowiednio dbać.
Drzewko bonsai – pielęgnacja
W przypadku drzewka bonsai pielęgnacja w dużej mierze zależy od gatunku, który chcesz uprawiać. W marketach często na etykiecie nie znajdziesz informacji, co to za roślina. Zwykle jest tam napis „bonsai mix”, dlatego tak ważne jest kupowanie drzewek u sprawdzonych dostawców specjalizujących się właśnie w bonsai. Jest jednak kilka wspólnych zasad, które sprawdzą się w przypadku większości roślin.
Drzewko bonsai – podlewanie
Na bonsai wybierane są zwykle rośliny wymagające stale wilgotnego podłoża. Drzewka są intensywnie przycinane i formowane, dlatego też bardzo szybko reagują na przesuszenie. Najlepszą metodą podlewania drzewka bonsai jest zanurzenie całej donicy w wodzie aż do momentu, gdy przestaną wydobywać się z niej pęcherzyki powietrza. Po wyjęciu z wody należy zaczekać, aż donica całkowicie ocieknie, by nie dopuścić do gnicia korzeni.
Bonsai podlewaj wodą w temperaturze pokojowej, odstaną co najmniej 24 godziny. Możesz też używać konewki z sitkiem. Należy podlać roślinę obficie, by woda przeciekła przez otwory w dnie doniczki. Po kilku minutach czynność trzeba powtórzyć, aby nawodniony został cały system korzeniowy.
Istotne jest także zwilżanie liści. By zapewnić im odpowiednią wilgotność, regularnie spryskuj je wodą lub postaw w pobliżu podstawkę z mokrym keramzytem. Woda będzie parować, nawilżając liście.
Drzewko bonsai – nawożenie
Drzewka bonsai należy dokarmiać nawozami, które są dla nich przeznaczone. Możesz je kupić w postaci tabletek, proszku lub płynu. Proszek oraz płyn należy rozcieńczyć w wodzie i spryskiwać lub podlewać roślinę. Tego typu nawozy łatwo wypłukują się z podłoża, dlatego czynność należy regularnie powtarzać. Tabletki wkłada się do ziemi, by tam powoli uwalniały substancje odżywcze.
Bonsai nawoź od wiosny do późnego lata. Jesienią możesz używać nawozu o mniejszej zawartości azotu, co spowoduje utwardzenie tegorocznych przyrostów. Pamiętaj, by drzewek bonsai nie nawozić przez co najmniej 3 tygodnie od przesadzania.
Drzewko bonsai – przesadzanie
Bonsai przesadź, kiedy korzenie oplotą podłoże, tworząc na nim zbitą warstwę. By to sprawdzić, wiosną delikatnie wyjmij roślinę z doniczki. Szybko rosnące gatunki drzewek bonsai potrzebują przesadzania nawet co roku.
Przesadzanie zacznij od przecięcia drutów, którymi drzewko były przytwierdzone do doniczki. Następnie dokładnie oczyść korzenie. Na dnie większej doniczki wyłóż siatkę i przez otwory w doniczce przewlecz drut, który będzie stabilizował bonsai. Na siatce umieść warstwę drenażu. Może to być czerwona lawa lub akadama. Następnie nasyp trochę ziemi do bonsai i na niej umieść drzewko. To idealny moment, by drutem obwiązać korzenie, stabilizując roślinę. Wsyp do doniczki resztę ziemi i obficie podlej bonsai.
Formowanie drzewka bonsai
Drzewko bonsai należy formować przez przycinanie oraz drutowanie. Wyróżnia się dwa rodzaje cięcia – pielęgnacyjne i formujące. Pierwsze z nich używane jest przy dbaniu o roślinę już uformowaną. Drzewka bonsai są żywe, cały czas rosną, dlatego, by utrzymać ich kształt, należy tę czynność regularnie powtarzać. Wystarczy, że przytniesz gałązki i liście wystające ponad ustaloną formę. Przycinanie powoduje także zagęszczenie rośliny.
Cięcie formujące bonsai
Cięcie formujące polega na pozbywaniu się grubszych gałęzi zaburzających kompozycję drzewka. Należy je wykonywać specjalnymi szczypcami, dzięki czemu miejsce cięcia szybciej się zagoi. Posmaruj je też specjalną pastą zapobiegającą powstawaniu infekcji na drzewku bonsai. Pielęgnację taką jak przesadzanie przesuń w czasie, aby nie obciążać niepotrzebnie rośliny.
Drutowanie – na czym polega?
Drutowanie ma na celu prostowanie lub wyginanie wybranych gałązek. Można użyć do niego drutu miedzianego i aluminiowego. Przed rozpoczęciem drutowania owiń gałązki rafią, by nie uszkodzić kory. Najpierw okręć drut dwa razy wokół pnia drzewka, następnie owiń nim gałązki i powoli, lecz zdecydowanie zacznij formować je w wybrany kształt. W okresie wegetacji uważaj, by drut nie wrósł w korę. Przy zdejmowaniu pamiętaj, by najpierw poprzecinać go w kilku miejscach. Odplątywanie całego drutu może uszkodzić drzewko bonsai.
Pojemniki na bonsai
Do uprawy bonsai używane są niskie, szerokie donice wykonane z gliny lub porcelany, mające otwory w dnie. Dobiera się je do rozmiaru drzewa – wysokość doniczki powinna być równa szerokości pnia. Japońska tradycja nakazuje także dobór pojemnika w zależności od płci drzewka. Męskie, o szerszym pniu i ciemnej korze powinny stać w kanciastych, głębokich pojemnikach na masywnych nóżkach. Żeńskie, charakteryzujące się smukłym pniem i gładką korą, należy umieścić w donicy niskiej, gładkiej, na cienkich nóżkach. Jeśli nie da się określić płci – najlepszy będzie okrągły pojemnik.
Drzewko bonsai z pewnością jest dużym wyzwaniem dla każdego ogrodnika. Obserwacja latami jego wzrostu, formowanie i dbałość o roślinę mogą przynosić ogromną satysfakcję. Teraz wiesz już, jak utrzymać i gdzie kupić drzewko bonsai. Cena uzależniona jest od stopnia uformowania rośliny i gatunku. Nie oszczędzaj na jakości!
