Można odnieść wrażenie, że wierzba to gatunek drzewa, który w Polsce można spotkać na każdym kroku i to w różnych odmianach. Jak wygląda wierzba i jak rozwijają się jej sadzonki? Jakie są jej najpopularniejsze typy? Poznaj walory dekoracyjne wierzby!
Zależnie od konkretnego gatunku wierzba może występować w postaci płożącego się krzewu albo dużego drzewa. Uważa się ją za roślinę bardzo łatwą, jeśli chodzi o uprawę. Sprawdzi się zarówno w parkach miejskich czy lasach (najlepiej w pobliżu rzeki, jeziora czy stawu), jak i w dużych ogrodach. Co ważne, wierzba całkiem nieźle znosi zimowe warunki i w wersji przydomowej nie wymaga w tym okresie szczególnej ochrony czy dodatkowej pielęgnacji. Jak sadzić wierzbę i jak szybko rośnie? Kiedy najlepiej przeprowadzać cięcie drzewa? Poznaj odpowiedzi na te i inne pytania.
Wierzba (Salix) jako gatunek – cechy wyglądu
Wierzba może być wysokim drzewem, osiągającym nawet 20 metrów, albo krzewem liściastym. W jednej i drugiej wersji zrzuca liście z początkiem jesieni. Pokrój poszczególnych gatunków i odmian wierzb bywa imponujący. W większości przypadków liście są wydłużone i mają lancetowaty kształt. Czasem mogą przybierać intensywne zabarwienie. Kwitnienie rozpoczyna się już na początku wiosny. Wraz z nim pojawiają się na gałęziach bazie, czyli popularne kotki. W kwestii wyglądu najłatwiej rozpoznać wierzbę płaczącą, której pędy zwisają w dół, niemal leżąc na podłożu.
Czy warto sadzić wierzbę w ogrodzie? Jakie właściwości ma to drzewo?
Pierwszym powodem, dla którego warto zasadzić wierzbę w pobliżu domu, jest fakt, że każda jej odmiana ładnie wygląda. Szczególnie dobrze komponują się one, rosnąc w pobliżu zbiorników wodnych, a więc rzek, jezior, stawów czy oczek wodnych. Wspomniany ciekawy pokrój wierzb można obserwować w okresach bezlistnych. Niektóre z pędów układają się w nietypowe, wręcz fantazyjne układy i kształty, dlatego w pewnym sensie wierzbę można uznać za roślinę ozdobną.
Warto wspomnieć, że wierzba ma także wiele praktycznych zastosowań. Wytwarzane przez nią kwiaty męskie wytwarzają sporą ilość pyłku, ale także nektar, z czego ochoczo korzystają pszczoły. Jest to zatem gatunek owadopylny. Z uwagi na to, że wierzba to drzewo dwupienne, kwiatostany żeńskie wyrastają w innym jej miejscu.
Jakie wymagania mają poszczególne gatunki i odmiany wierzby?
Wierzby poradzą sobie w różnorodnych warunkach uprawy, jednak najszybciej i najpiękniej wzrosną przy dość dużej ilości światła słonecznego i w wilgotnej glebie. Chcąc uzyskać wyjątkowo estetyczny pokrój rośliny, należy regularnie przycinać jej gęste pędy. Taki zabieg sprawi, że kolejnego roku wierzba wypuści liczne, zielone młode pędy i jeszcze bardziej zgęstnieje. Cięcie zapobiega także przysychaniu końcówek pędów niektórych gatunków wierzby. Jest to drzewo odporne na mróz, a nawet jeśli w wyniku bardzo niskiej temperatury niektóre pędy zostaną uszkodzone, po ich przycięciu odżyją na nowo.
Najpopularniejsze wierzby – uprawa i pielęgnacja
Tak jak wspomnieliśmy, każda wierzba najlepiej odnajdzie się na dobrze nasłonecznionym i wilgotnym stanowisku, jednak nie zaszkodzi jej różnorodność warunków. W przypadku tego gatunku należy pilnować terminów tzw. cięcia sanitarnego, które pomaga drzewu czy krzewowi lepiej i ładniej wzrastać. Ten zabieg dobrze jest zrealizować bardzo wczesną wiosną, zanim na pędach zobaczysz młode liście. Nie ma konieczności specjalnego osłaniania wierzby w okresie zimowym. Jeśli jesteś posiadaczem młodego drzewa, w czasie dłuższej suszy może być konieczne podlewanie.
Wierzba biała
To jeden z najbardziej znanych w Polsce gatunków wierzby, poza wierzbą kruchą i wierzbą iwą. Jest to drzewo bardzo okazałe, o imponującej i rozłożystej koronie. Wierzba biała dobrze znosi zabiegi przycinania i ogławiania, a do tego dość szybko rośnie. Ma dobrze rozwinięty system korzeni, dlatego często zobaczyć ją można w sąsiedztwie rzeki, gdzie jej zadaniem jest umacnianie brzegu.
Wierzba iwa
Wierzba iwa to wyjątkowo wdzięczna odmiana. Może osiągać wysokość ok. 10 metrów. Charakteryzuje się nietypowymi liśćmi. Są one dosyć szerokie, a od spodu posiadają małe, białe włoski. Tę wierzbę ceni się także za jej korę. Nietypowo pęka ona na pniu szerszych pędach. Kora ta znalazła szerokie zastosowanie w lecznictwie. Zaczęto ją wykorzystywać jak ośrodek przeciwbólowy oraz przeciwgorączkowy (podobno zawiera przeciwzapalne substancje).
Wierzba płożąca
Ta wierzba to nie drzewo, ale krzewinka. Osiąga zwykle wysokość maksymalnie 1,5 metra i charakteryzuje się bardzo wiotkimi, cienkimi gałązkami. To także dwupienna roślina, która dobrze odnajdzie się nawet w piaszczystej glebie. Przycinanie wpływa na nią ożywczo i pobudzająco. Staje się wtedy jeszcze bardziej urokliwa. Czasem można spotkać ją nad morzem, ponieważ doskonale nadaje się do osadzania wydm.
Wierzba krucha
Ten gatunek do złudzenia przypomina wierzbę białą, jednak różni się od niej liśćmi, a także gałęziami. Osiąga średnią wielkość ok. 20 metrów. Liście wierzby kruchej są bardzo smukłe i lancetowate. Z jednej strony błyszczą i są intensywnie zielone, z drugiej widać kolor sinozielony. Skąd nazwa tej odmiany? Z uwagi na bardzo delikatne, a więc kruche drewno tej wierzby.
Wierzba lapońska
W Polsce wierzba japońska jest dość rzadka, jednak w niektórych miejscach występuje dość obficie. Można ją spotkać także w terenach górskich, głównie na torfowiskach. Również nie przybiera postaci drzewa, ale krzewu. Może rosnąć maksymalnie do 2 metrów. Naturalne środowisko występowania wierzby lapońskiej, to:
- alpejski region Francji i Hiszpanii;
- Azja:
- Półwysep Skandynawski.
Wierzba mandżurska
Jest to oczywiście najbardziej efektowna ze wszystkich wierzb. Jej pokrój tworzą spiralne pędy, które przybierają oliwkową, a miejscami żółtawą barwę. W polskich ogrodach najczęściej spotyka się odmianę „Tortuosa”. Jej uprawa jest niezwykle łatwa, jeśli zapewni się jej wspomniane już warunki.
Wierzba uszata
To krzew, który może osiągnąć wysokość maksymalnie 2 metrów. Tworzy dość gęste, choć nieregularne kępy. Tak jak wierzba szara, doskonale odnajduje się na podmokłych terenach, dlatego jest często elementem krajobrazu łąk, torfowisk czy bagien. Jeśli chodzi o kwiaty męskie, po przekwitnięciu odpadają z pędów. Żeńskie kwiatostany obrastają w charakterystyczne kłębki puchu. Wierzba uszata go odmiana wiatropylna, podobnie zresztą jak pozostałe w tym gatunku.
Wierzba smukłoszyjkowa
Jest to niewysoki krzew o bardzo dekoracyjnym charakterze. Pędy tej wierzby mają kwiatostany w kolorze różowym i czerwonym. Jej liście są dość długie, smukłe i lancetowate. Warto wiedzieć, że wierzba smukłoszyjkowa zakwita zimą, a dokładnie w lutym. To sprawia, że stanowi doskonałe uzupełnienie zimowych ogrodów.
Jest aż około 400 gatunków wierzby (zarówno krzewów, jak i drzew). Można je spotkać w zasadzie w każdym zakątku świata poza Afryką czy Ameryką Południową. Tam najlepiej czują się one w terenach górskich. Wierzby sprawdzają się w kompozycjach ogrodowych, ale także rosną dziko w krajobrazie naturalnym. Jest to jedno z najprostszych w uprawie i pielęgnacji drzew.
