Tabela – właściwości
| zagadnienie | opis |
| Jadalny czy nie? | Tak, gąska niekształtna jest grzybem jadalnym. |
| Sezon | Występuje od października do grudnia. |
| Występowanie | Pospolity gatunek grzyba występujący w całej Polsce, głównie w borach sosnowych. |
| Wygląd | Ma siwy kapelusz o średnicy 3-10 cm, z odcieniem oliwkowym lub fioletowym. Na kapeluszu występują charakterystyczne ciemniejsze włókienka. Trzon białawy, cylindryczny, wysokości 5-10 cm. |
| Rozmiar | Kapelusz ma średnicę 3-10 cm, trzon jest wysoki na 5-10 cm i szeroki na około 2 cm. |
| Właściwości | Miąższ biały, zapach mączysty, smak łagodny, słodkawy, orzechowy. |
| Zastosowanie w kuchni | Nadaje się do zup, marynowania w occie i duszenia. |
Występowanie i morfologia gąski niekształtnej
Gąska niekształtna występuje w Ameryce Północnej i Środkowej, Europie, Afryce i Azji. W Polsce jest gatunkiem pospolitym, pojawiającym się masowo w borach sosnowych, szczególnie na glebach piaszczystych. Owocniki wytwarza od października do grudnia, często gromadnie.
Ma charakterystyczny siwy kapelusz z odcieniami oliwkowymi lub fioletowymi. Występują na nim ciemniejsze włókienka. Trzon jest białawy, cylindryczny, z odcieniem żółtawym lub szarawym. Miąższ biały, zapach mączysty, smak łagodny, słodkawy i orzechowy.
Gatunki podobne
Gąskę niekształtną można pomylić z kilkoma innymi gatunkami gąsek o podobnym, siwym zabarwieniu, między innymi z:
- gąską pieprzną (Tricholoma virgatum) – ma ostrzejszy smak
- gąską czarnołuskową (Tricholoma atrosquamosum) – ma czarne łuski na kapeluszu
- gąską ziemistoblaszkową (Tricholoma terreum) – ma włóknisto-łuseczkowaty kapelusz
- gąską ostrą (Tricholoma sciodes) – ma jedwabiście błyszczący kapelusz.
Ze względu na żółtawy odcień może też być pomylona z gąską zielonką lub gąską zielonożółtą.
Ciekawostki
- Rosnąc masowo tworzy tzw. kręgi czarownic” – okręgi owocników.
- Dawniej uważano, że grzyby tego gatunku zapowiadają nieszczęście lub śmierć.
- W niektórych rejonach Europy nazywana jest „grzybem cmentarnym”.
- Należy do najpospolitszych gatunków grzybów w polskich lasach iglastych.
Podsumowanie
Gąska niekształtna to bardzo pospolity grzyb występujący w polskich lasach sosnowych od października do grudnia. Ma charakterystyczny siwy kapelusz i biały trzon. Jest jadalna i smaczna, nadaje się do różnych potraw. Dawniej uważano ją za złowieszczy gatunek, stąd ludowe nazwy „grzyb cmentarny” czy „siwa”. Obecnie wiadomo, że jest całkowicie bezpiecznym i smacznym grzybem.
Foto Główne: Jerzy Opioła via Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0
